Her 24 Nisan gecesi Anzak koyu’na gelerek sabaha kadar dedelerini anan Anzak gençleri, bu yılda aynı yerde toplandı. 25 Nisan 1915’te yaklaşık 40 bin kişiden oluşan Avustralyalı ve Yeni Zelandalı Anzak tümeninin çıkarma yaptığı koya gelen gençler, Tarihi Gelibolu Yarımadası’nın büyüleyici atmosferinde sabahladı. Geçtiğimiz yıllara oranla daha az ilginin olduğu gözlenen Şafak Ayini için uyku tulumu ve battaniyelerin altına giren gençler, gecenin ayazından korunmaya çalıştı. Anzak gençleri gece boyu, dönemi anlatan film ve belgeseller ile askerlerin anılarını dev ekranlardan izleyerek geçirdi. 13 bin km uzaktan hiç bilmedikleri bir coğrafyayla gelerek ölen ataları için gözyaşı döken Anzak torunları, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte deniz kenarına doğru yürüdü.

Şafak vakti Ege Denizi kızıl oldu

Askeri bandonun müzik dinletisi ile başlayan Şafak Ayini sırasında ayın Ege Denizi’nde oluşturduğu kızıllık dikkatleri çekti. Saat 05.30’da iki ülkenin Merasim Kıtası tören alanına gelirken, Türkiye’yi Çanakkale Vali Yardımcısı Turan Yılmaz temsil etti. Yeni Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, Avustralya İçişleri Göçmenlik ve Sınır Muhafaza Bakanı Peter Dutton, İngiltere’nin Avrupa ve ABD’den Sorumlu Bakanı Sir Alan Duncan, İngiltere Ankara Büyükelçisi Dominick Chilcott, Fransa Savunma Ataşesi Colonel Valery Sens’in yer aldığı protokol heyetinin önünde gerçekleşen törende İngilizce hüzünlü şarkılar söylendi. Anzak gençlerini en çok duygulandıran ‘O benim oğlum mu?’ adlı şarkıı olurken, 3 ülke askerleri için saygı duruşu yapıldı. Daha sonra bir Türk subayı, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934 yılında Anzak annelerine yazdığı mektubu okudu.

Gelibolu Yarımadası’nda hüzünlü şarkılar

Yeni Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, 103 yıl önce yaşanan savaşın kalıcı barışı getirdiğine inandığını söyleyerek hayatını kaybeden tüm askerleri andığını vurguladı. Avustralya İçişleri Göçmenlik ve Sınır Muhafaza Bakanı Peter Dutton ise, kendi ulusunun milli benliğinde Çanakkale’nin çok önemli bir yere sahip olduğunu söyledi. Bir rahip tarafından okunan dua sırasında Anzaklar’ın hüzünlendiği görüldü. Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın yanı sıra savaşa katılan diğer ülkelere ait çelenkler tören alanına bırakılırken, 3 ülkenin milli marşının söylenmesiyle tören son buldu. Törenin ardından Anzak torunları mezarlık ziyaretlerini yaparak ülkelerinin anıtlarının bulunduğu Conk Bayırı’na yürüyerek yaklaşık 2 saatte gitti.

8 yaşındaki Justin babasıyla Gelibolu’ya geldi

Avustralya Deniz Kuvvetleri’nde binbaşı olan Genevieve Mcgovan ile gelen Justin, tören boyunca üzgün tavırlarıyla dikkat çekti. Sidney’den geldiği öğrenilen 8 yaşındaki Justin, “Babam hep dedesinin buraya gelip geri dönmediğini anlattığı için çok merak ettim. Çalan müzikler beni etkiledi.” dedi.

Başkent Canberra’dan gelen anaokulu öğretmenleri Sam Montgomery ile Brooke Stanley’de, “ Eğitim verdiğimiz çocuklara burada yaşananlarız daha iyi anlatmak için geldik. O günleri anlamak için atmosferin büyüleyiciliği yeter.” dediler.

“Dedemin mezarı bile bilinmiyor”

Mezar yeri bile bilinmeyen dedesinin öldüğü toprakları ziyaret etmeyi yıllardır planladığını söyleyen Michelle Clarissa ise, “Şimdi bir hayalimi gerçekleştirdim. Daha sık gelmek için çabalayacağım.” dedi.

Avustralya’dan birlikte gelen Aniela Fox ve Daniel Miles çifti ise, sabah ayazıyla birlikte uyanırken battaniyelerin altından çıkamadılar. Daniel Miles, “Bu kadar soğuk olacağını düşünmemiştik. 103 yıl önce büyüklerimizin ne şartlarda savaştığına kısa da olsa şahit olduk ve bu bize mutluluk verdi.” dedi.

Öte yandan Avustralya’nın Lone Pine(Yanlız-Tek Çam) Anıtı’nda uluslar arası düzeyde bir anma töreni düzenlendi. Şafak Ayini’nin ardından 6 km yukarıdaki Tek Çam Anıtı’na çıkan Avustralyalılar, anıta çelenk koydu. Türkiye’yi Çanakkale Valisi Orhan Tavlı temsil ederken, Yeni Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, İngiltere’nin Avrupa ve Amerika’dan Sorumlu Bakanı Alan Duncan, Avustralya İçişleri Göçmenlik ve Sınır Muhafaza Bakanı Peter Dutton, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir ile 17 ülkenin temsilcileri hazır bulundu. Türkiye’de ki Avustralyalı vatandaşlarında katıldığı tören sırasında Bangladeş, İsrail, Hindistan ve Kanada gibi ülkelerin temsilcileri de anıta çelenk bıraktı.

Kaynak: Milliyet – Deniz Özmen