Nesli tükenme tehlikesi altında olan ülkemizdeki kedilerin en büyüğü vaşak, son günlerde yerel avcılar tarafından kolayca vurularak öldürülüyor. Bilim insanları tepe yırtıcı vaşağın öldürülmesinin ekosisteme önemli zararlar verdiğini söylerken, Orman ve Su İşleri Bakanlığı bahar aylarının yaklaşmasıyla birlikte kaçak avcılarla mücadele etmek için önlemler geliştiriyor. Öldürdükleri vaşağı Facebook’ta sergileyen iki avcıya 8 bin TL ceza kesilmişti.

Şehirlerin büyümesi ve nüfusun artmasıyla birlikte yaşam alanları hızla azalan vahşi hayvanlar, eskiye oranla insanla daha sık karşılaşıyor. Önümüzdeki bahar aylarında daha aktif olması beklenen vahşi hayvanların, avcıların kurbanı olmaması için bilim insanları ve yetkililer uyarılarda bulundu. Kafkas Üniversitesi Yaban Hayatı Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Erdoğan Uzlu, “Anadolu’da yaşayan en büyük kedi vaşaktır. Son günlerde Doğu Anadolu Bölgesi genelinde büyük yırtıcı memeli kayıpları arasında vaşak sayısı artıyor. Kış şartlarında avlanma olanakları azalan vaşaklar zorunlu alan değiştiriyor. Yerleşim birimlerine veya yakın yol kenarlarına inebiliyorlar. Trafik kazası ya da insan eliyle öldürülüyorlar. Merkezimize Erzurum ve Erzincan’dan biri yavru diğeri yetişkin iki dişi vaşak getirildi. Yavru vaşağın ateşli silah yaralanmasıyla ön kol kemiklerinde kırıklar ve karın içi organlarda ölümcül yaralar vardı. Diğer vaşak ise köy yolunda trafik kazası sonucu yaralanmıştı.” Dedi.

“Sosyal medyada pervasızca sergiliyorlar”

Prof. Dr. Uzlu, “Özellikle sosyal medyada bu sonbahar kış sezonu boyunca vaşak katliamı pervasızca sergilendi. Sosyal medyada yapılan bu paylaşımların ardından Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ekipleri harekete geçiyor. Doğaseverler ve akademik merkezler ile birlikte çalışarak gerekli cezai uygulamaları kamuoyu tarafından artan güçlü işbirliğinin önemli ve sevindirici bir göstergesi kabul ediliyor.  Son altı yılın kış sezonlarında genel olarak yol kazalarına en çok tilki ve kurt maruz kalıyor. “ dedi.

En büyük düşmanları insan

Nesli tükenen hayvanlar listesindeki vaşakların benekli kürküyle avcıların hedefi olduğunu söyleyen veteriner Ahmet Kütükçü ise, zararlı bir hayvan olduğu önyargısının katliama neden olduğunu söyledi. Kütükçü, “ Vaşakların varlığı bölgedeki ekosistemin sağlıklı olduğunun göstergesidir. Vaşak bir orman kedisidir ve doğal yaşlı ormanları tercih eder. Vaşağın yaşaması uygun olan alanlar başka birçok türün de bu alanda sağlıklı yaşadığının göstergesidir. Anadolu’da ki 5. büyük yırtıcı tür olan vaşak, daha çok Türkiye’nin kuzeydoğusunda yaşar. Kafkasya vaşağının doğal yaşam alanları gitgide daralırken, varlığını sürdürebilmesi için gerekli koşullar kötüleşmekte. En büyük tehdit insan. Vaşak halk tarafından yeterince tanınmıyor ve zararlı olduğuna dair yanlış inançlar öldürülmelerinin temel sebebi. Vaşağın yaşadığı yerlerdeki tarım faaliyetlerinin, bu memelinin davranış biçimlerine uygun düzenlenmemesi çatışmayı artırıyor. Yaşam alanları; hidroelektrik santraller (HES), artan madencilik ve yol çalışmaları ile daralan vaşaklar, ihtiyaçlarını karşılamak için yerleşim yerlerine yaklaşıyor. Vaşağı evlerine yakın yerlerde görenler bu güzel Anadolu canlısını tehlikeli algılanıp öldürüyor.” Dedi.

Kütükçü, “Vaşak, nadir olarak koyun ve keçileri avladığı için sürü sahiplerinin hedefi olabiliyor.  Avcılar da kendilerine rakip gördükleri vaşakları öldürüyor. Hatta kontrolsüz dolaşan çoban köpekleri ve belediyelerin şehirden toplayıp ormanlara bıraktığı sokak köpeklerinin de saldırısına uğruyor. Evcil hayvanların hastalıklarına bağışıklıkları olmadığı için bu kuduz, uyuz gibi parazitler ölüme neden olabiliyor.” şeklinde devam etti.

KUTU:  Orman Bakanlığı: “Peşlerindeyiz”

Ülkemizde ki 5 yabani kedi türünden (leopar, karakulak, saz kedisi, yaban kedisi) birisi olan vaşak, yapraklı ve karışık ağaçların bulunduğu kayalık ormanlarda 2 bin 500 metre yüksekliğe kadar yaşıyor. Gece aktif mükemmel bir avcı olan vaşak, kendini çok iyi gizleyebildiği için ormanın hayalet ruhu olarak tanınıyor. Akdeniz, Ege, Doğu Karadeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesinde yoğun görülüyor. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, vaşakları Kars-Sarıkamış ve Ankara-Nallıhan’da GPS’li tasmalar ile izliyor. Evcil hayvanlara zarar verdiklerine dair bir kayıt bulunmayan vaşaklar, daha çok tavşan, kuş, yaban keçisi, karaca gibi hayvanlar ile besleniyor. Yılda 5 civarında vaşak trafik kazalarında can veriyor. Bakanlığa bağlı DKMP Genel Müdürlüğü, Jandarma, Emniyet, Muhtarlar ve Fahri Av Müfettişlerinin ile tüm yaban hayvanlarını tehdit eden avcılarla mücadele ediyor. Vaşakları öldürmenin cezası 7 bin TL. Facebook ve Twitter gibi yaygın sosyal ağlarda yasadışı avlanan hayvanların görüntüleri tespit edilerek yasal işlem yapılıyor. 2017-208 av döneminde yaklaşık 11 milyon av hayvanı kaçak avlanırken, tespit edilen 7 bin kişiye yaklaşık 5,5 milyon TL para cezası kesildi. En son Erzurum’da öldürdükleri vaşağı Facebook’ta sergileyenlere 8 bin TL para cezası kesildi.