Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıktığı için emperyalist ülkeler tarafından işgal edilen Anadolu topraklarında yaşayan Türk ulusunu kurtaran Mustafa Kemal Atatürk’ün 101 yıl önce yaptığı tarihi yolculuk, bugün bile aynı coşkuyla hatırlanıyor. 9. Ordu Müfettişliği görevine atanan Mustafa Kemal’i, 16 Mayıs 1919 günü Kız Kulesi açıklarında bekleyen 48 metre uzunluğundaki vapurda 21’i mürettebat toplam 76 kişi bulunuyordu. Türk ulusunun kurtuluş yolculuğuna şahit olan 76 kişiyi taşıyan vapurun kaptanı İsmail Hakkı Durusu’nun yanına çağırarak “Aman gözünü Mustafa Kemal’den ayırma, bu halkın tek umudu O. Paşa sana emanet” dediği kişi Hacı Tevfik Ulusu’nın torunu Mustafa Kemal Ulusu, ailesinin 3 kuşaktır koruduğu duygu yüklü hatıraları Milliyet’e anlattı.

Kurtuluş yolculuğuna uğurlayan çocuk Nuri Ulusu

HACI TEVFİK ULUSU

3 KUŞAKTIR TÜRKİYE'NİN HİZMETİNDEKİ AİLE

1984-85 yılları arasında Türkiye Futbol Federasyonu Başkanlığı’nı yapan Mustafa Kemal Ulusu, “Bandırma vapurunun 1. Kamarotu Dedem Hacı Tevfik Kaptan İsmail Hakkı Durusu’nun en büyük yardımcısıymış. Dedem 15 Mayıs akşamı Unkapanı’ndaki evine gelerek babaannem Şükriye Hanım’a ‘Hanım bavulumu hazırla, yarın Mustafa Kemal Paşa’yı Anadolu’da ki kuvvetlerin başına götüreceğiz, dönüşte yolcu ve yük alacağız’ deyince babam Nuri Ulusu çok heyecanlanmış. Babasına beni Mustafa Kemal’le tanıştır ısrarında bulununca ertesi gün ailece Sirkeci’ye gitmişler. Dedem eşini iskelede bırakmış 14 yaşındaki babamı kayığa bindirerek vapura götürmüş. Babam vapurun kamarasında tanıştığı Mustafa Kemal’den ‘Bu ülke hepimizin ama esas siz gençlerin. Mücadeleden yılmak yok tamam mı?’ sözlerini duymuş. Babam Nuri Ulusu, Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasının ardından 1927 yılında askerlik görevi için Çankaya Köşkü Muhafız Alayı’na atandığında ise kader ailemize büyük bir dönüm noktası sunmuş” dedi.

Bandırma Vapuru’ndan Çankaya Kütüphaneciliğine

8 yıl sonra bu kez kitap okumayı çok seven genç bir asker olarak babası Nuri Ulusu’nun Atatürk’ün karşına çıktığını söyleyen Mustafa Kemal Ulusu, “Babam, Bandırma vapurunun 3 günlük tarihi yolculuk öncesindeki tanıştıkları anı ve Hacı Tevfik’in oğlu olduğunu hatırlatınca Atatürk yaverlerine, ‘Bu asker eğitiminden sonra Köşk’te kalacak’ emrini vermiş. Atatürk, Çanakkale cephesinde bile kitap okuyan bir devlet adamı olduğu için kütüphaneye büyük önem veriyormuş. Çankaya köşkünün sofra şefi İbrahim Ergülen, babamı çok sevmiş ve kendini geliştirmesini sağlamış. Kütüphaneci Saip Bey’in yetiştirdiği babam ölümüne kadar Mustafa Kemal’in yanından hiç ayrılmamış. Atatürk’ün kitaplara verdiği önemi bizzat yaşamış hatta okuduğu 5 bine yakın kitabı düzenleyen kişi olarak pek çok anısı olmuş” diye konuştu.

Cephane sandıklarına kitapları koydurmuş

Babasının unutamadığı bir anısını anlatan Mustafa Kemal Ulusu, “Araştırmayı ve okumayı çok seven Atatürk, 8 yıl önce ayrıldığı İstanbul’a bu kez ulusunu kurtaran bir lider olarak dönecekmiş. Yüzlerce kitabı İstanbul’a götürme emrini verince babam çok telaşlanmış. Kütüphanedeki kitapları masalara dizen babam bu kadar çok kitabı nasıl götüreceğini düşünürken Atatürk gelmiş. Babamın düşünceli halini gören Atatürk, ‘Merak etme çucuk’ demiş. Çucuk, Atatürk’ün dilinde Selanik’ten kalma bir deyimmiş ve sevdiklerine söylermiş. İçeri bir manga asker cephane sandıklarıyla gelmiş. Atatürk, ‘Kitapları bu sandıklara koy’ deyince babamın şaşkın bakışlarına büyük lider şu cevabı vermiş. ‘Bu sandıklarla yıllarca silah ve mermi taşıdık. Bu sandıklarla savaşları kazandık, İzmir, İstanbul’u ve tüm Anadolu’yu kurtardık. Ama artık dünyada bilim ve kültür sanat savaşı var. Bizde bilim savaşına kitaplarla gireceğiz’ demiş. 1 Temmuz 1927’de Atatürk, Ankara’dan İstanbul’a yanında cephane sandıklarındaki kitaplarla gitmiş ve babam yanındaymış” dedi.

 Geldikleri Gibi Giderler sözünü karşı kıyıdan hissetmiş

Karadeniz’de seyahatler eden denizci dedesi Hacı Tevfik’in soyadı kanunun çıkmasıyla Ulusu’yu seçtiğini söyleyen Mustafa Kemal Ulusu, “Babam İstanbul işgalinin vahametini çocukluğunda yaşamış. 13 Kasım 1918 günü, Gümüşsuyu’nda ki dayısını ziyaret etmiş ve Unkapanı’ndaki evine dönerken işgal gemilerini görmüş. İstiklal Caddesi ve Pera’da yürürken azınlıkların işgale sevindiklerine tanık olmuş. 13 yaşında bir çocuk olarak çok üzülmüş ve uzun saatler gemilere bakmış. Aynı saatlerde Mustafa Kemal’in ‘Geldikleri Gibi Giderler’ dediğini sonradan öğrenmiş” dedi.

"İsmini büyük önder vermiş"

İsmini büyük önderin verdiğini söyleyen Mustafa Kemal Ulusu, “Atatürk Dolmabahçe sarayında kütüphanede çalışırken ‘Nuri sen ne kadar şanslısın. Güzel bir ailen, iki kızın var. Allah bana çocuk nasip etmedi milletimin babası oldum buna da çok şükür. Ama senin erkek çocuk istediğini biliyorum, sana vasiyet ediyorum adını Mustafa Kemal koy’ dedikten 2 yıl sonra 1940’ta ben doğmuşum. Annem bu ismi taşımak zordur derdi. Bu ismin sorumluluğuyla gençlere faydalı olmaya çalışıyorum, babamın hatıralarından yazdığım kitapla milli mücadele günlerine ışık olmaya çalışıyorum” dedi.