Deniz Kartalı

Derin deniz yatağı madenciliği geçiş çağı odağında deniz hukuku

Derin deniz yatağı madenciliği geçiş çağı odağında deniz hukuku
Onur Sabri Durak( onur@denizkartali.com )
1.450 views
13 Aralık 2018 - 18:51

Çin Halk Cumhuriyeti Deniz Hukuku’na Kısa Bir Tarihsel Bakış

Erken dönem Ming Hanedanlığı amirallerinden “Zheng He” ile Dünya denizlerine açılan ve donanmasını diplomatik amaçlarla kullanan Çin, daha sonraki dönemde, politik, ekonomik ve askeri gücünün verdiği güvenle içe kapanmış ve denizcilikten uzaklaşmıştır. Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1949’da kuruluşu ile birlikte, ülkede hem ticari denizciliğe hem de askeri denizciliğe (donanmaya) verilen önem giderek artmıştır. Özellikle, açılım politikası ile Dünyanın üretim merkezi haline gelen Çin, dış ticaret konusu malların deniz yolu ile taşınmasında oldukça önemli bir yükleme ve boşaltma coğrafyası haline geldiği gibi, bu hizmeti destekleyecek liman hizmetlerinde de Dünyanın en önemli ülkesi olmuştur. Bunların yanı sıra gemi inşaatı ve deniz teknolojilerindeki gelişmeler ülkeyi yine Dünyanın en önde gelen ülkeleri arasına oturtmuştur. Ticari denizciliğin korunması ihtiyacı ve konjonktürdeki değişiklikler Çin donanmasının gelişmesinde rol oynamıştır. Özellikle, deniz ticaretinin yoğun bir biçimde gerçekleştiği Güney Çin Denizi ile Malakka Boğazının korunması ve Amerikan donanma kuvvetlerinin Pasifik’e kaydırılmasıyla birlikte Çin de bölgedeki askeri varlığı ve gücünü artırmıştır.

Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (1982)’e taraf olan Çin, denizlerdeki egemenlik ve egemen haklarını korumak adına birçok üniversitede Deniz Hukuku, Denizcilik Politikaları, Deniz Stratejisi vb. alanlarda lisans, yüksek lisans ve doktora programları açtığı gibi yine bu alanlardaki çalışmaları derinlemesine yürütmek için araştırma merkezleri ve enstitüler kurmuştur. Söz konusu araştırma merkezleri ve enstitüler verdikleri lisansüstü eğitimler ile gerçekleştirdikleri bilimsel toplantıların yanı sıra, özellikle 2000’li yıllardan sonra genelde Milletlerarası Hukuk özelde ise Deniz Hukuku alanında “Yaz Akademileri” açmaya ve dünyanın birçok yerinden öğrencileri bu akademilere kısa süreli eğitim almaları amacıyla davet etmeye başlamışlardır.

Çin Deniz Hukuku Eğitiminde Yaz Akademilerinin Rolü

Çin’deki Yaz Akademiler içerisinde, Lahey (Hague) Uluslararası Hukuku Akademi’sinin desteği ile kurulan ve Lahey’deki Akademinin kardeşi olan Xiamen Uluslararası Hukuk Akademisi ön plana çıkmaktadır. Xiamen Uluslararası Hukuk Akademisi’nde Deniz Hukuku konularıni bir ya da birkaçı hemen hemen her sene ele alınmakla birlikte, Akademi’nin odağında her zaman yer almamaktadır. Xiamen Uluslararası Hukuk Akademisi’nin gerçekleştirildiği üniversitede “Marco Polo – Zheng He Uluslararası Okyanus Hukuku ve Politikaları Akademisi” ile her sene Deniz Hukuku odağında iki hafta süreli eğitim verilmektedir. Şanghay’da ise Şanghay Jiaotong Üniversitesi bünyesinde ve Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi desteği ile gerçekleştirilen “Derin Deniz Yatağı Madencilik Yaz Okulu”, Deniz Hukukunun bu son derece özgün ve diğer birçok bilim alanı ile ilgili olarak iki haftalık bir eğitim programı sunmaktadır.

2015 yılında Xiamen Üniversitesi’nde gerçekleştirilen Marco Polo – Zheng He Uluslararası Okyanus Hukuku ve Politikaları Akademisi’ne Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi’nin Türkiye Cumhuriyeti’nden ilk bursiyeri olarak katılım göstermiştim. 2015 yılında gerçekleştirilen bu programda, sadece derslere katılımla kalmamış, Program yürütücüsü ve Xiamen Üniversitesi Güney Çin Denizi Enstitüsü Müdürü Prof. Kuen Chen Fu’nun izni ve desteği ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Kutup çalışmaları üzerine bir sunum yapma imkânı da yakalamıştım. 2018 yılında ise Şanghay Jiaotong Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen “Derin Deniz Yatağı Madenciliği Geçiş Çağı Odağında Deniz Hukuku Teori ve Uygulama 2018 Yaz Akademisi” için ders vermem konusunda gelen teklifi ise hem Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi’nin ülkemizdeki ilk bursiyeri olarak söz konusu kuruma olan gönül borcumu bir nebze de olsa ödemek hem de Yaz Akademileri aracılığıyla daha çok insana Deniz Hukuku’nu anlatma, tanıtma ve benimsetme imkanına erişebileceğim düşüncesiyle kabul ettim. Tabi, saydığım sebeplerin yanı sıra Şanghay Jiaotong Üniversitesi’nin “QS World University Rankings 2018” sonuçlarına göre Dünya’da ilk 100 üniversitesi içerisinde yer almasının (Toplam değerlendirmelere göre 62. sırada) vereceği keyif ve prestij de rol oynadı.

Derin Deniz Yatağı Madencilik Yaz Okulu

a- Genel Olarak

Uluslararası Deniz Hukuku’nun bütün konu ve kavramlarını bir Yaz Akademisi’nde ele almak mümkün olmadığı için iki haftalık bu kısa eğitim programında esas itibariyle iki konu üzerine yoğunlaşarak katılımcı öğrencilere bu konuların benimsetilmesi amaçlanmıştır. Akademi’nin ilk haftasında genel olarak Uluslararası Deniz Hukuku bağlamında Kuzey (Arktik) ve Güney (Antarktik) Kutup Bölgelerinin hukuki rejimi incelenmiştir. Akademi’nin ikinci haftasında ise Derin Deniz Yatağı Madenciliği konusu hukuki ve teknik yönleriyle incelenmiştir.

b- Kutup Bölgelerinin Hukuki Rejimi

2 Temmuz 2018 tarihinde Şanghay Jiaotong Üniversitesi Minhang Kampüsün’deki “Merkez” binasında başlayan eğitimin ilk gününde Şanghay Jiaotong Üniversitesi öğretim üyelerinden ve “Merkez” Müdürü Prof. Dr. Xue Guifang açılış konuşmasını gerçekleştirdiği gibi öğleden sonraki oturumda “Hukuk ve Yönetişim: BMDHS ve Yeni Gelişen Konular” içerikli dersini vermiştir. 3 Temmuz 2018 tarihi için Wollongong Üniversitesi’nden Prof. Warwick Gullet’in “Deniz Kaynaklarının Muhafazası ve Çevrenin Korunması Üzerine Uluslararası Hukuk” içerikli dersini sabah ve öğle oturumlarında vermesi planlanmışsa da Prof. Warwick’in özel nedenlerle Akademiye katılamaması nedeniyle, öğrencilere göndermiş olduğu sunumlar, Merkez’de görev yapan diğer öğretim üyeleri tarafından derslerde işlenmiştir. 4 Temmuz tarihinde sabah oturumunda ise şahsım “BMDHS ve Kutup Bölgeleri” içerikli dersi verme imkanını yakalamıştır. Aynı gün, öğlen oturumunda ise, daha önce şahsımın Türkiye’den ilk kez görev yapma imkanı bulduğu Antarktik Antlaşması Sekretaryası’nın eski Genel Sekreteri Manfred Reinke’nin “Antarktik Antlaşması Sistemi ve Uluslararası Yönetişim” başlıklı dersi işlenmiştir. 5 Temmuz sabah oturumunda yine Manfred Reinke tarafından verilen “CCAMLR & CRAMRA ve Antarktika’nın Geleceği” başlıklı ders işlenmiştir. Aynı günün devamında ise “Arktik Bölgesi ve Deniz Çevre Hukuku” başlıklı ders şahsım tarafından Akademideki öğrencilere anlatılmıştır. İlk haftanın son günü ise saha ziyaretine ayrılmış ve Şanghay Jiaotong Üniversitesi Sualtı Mühendisliği Enstitüsü öğrenciler ve öğretim üyeleri tarafından bu ziyaretle incelenmiştir.

c- Derin Deniz Yatağı Madenciliğinin Hukuki Rejimi

9 Temmuz’da başlayan Akademi’nin ikinci haftasının ilk günü sabah oturumunda Prof. Dr. Xue Guifang “Derin Deniz Yatağı Madenciliği için Rejim Geliştirilmesi” başlıklı dersinin sunumunu gerçekleştirirken, öğlen oturumunda ise COMRA’dan Jin Jincai “Derin Deniz Yatağı Kaynakları: Bilimsel ve Hukuki Yönleri” başlıklı dersi işlemiştir. Haftanın ikinci günü sabah oturumunda ise Prof. Dr. Xue Guifang “Derin Deniz Yatağı İçin Hukuki Çerçeve” başlıklı dersi işlemiş ve akabinde, öğleden sonra oturumunda ise o güne kadar işlenen konular “Kurgusal Duruşma” ile pekiştirilmiştir. 11 Temmuz günü ise Akademi’deki öğrenciler ve öğretim üyeleri Çin Devlet Okyanus İdaresi’nin Hangzhou şehrindeki “İki Numaralı Oşinografi Enstitüsünü” ziyaretle, Çin’de konuyla ilgili bilimsel çalışmaları yerinde ve uygulamalı olarak görme imkanı buldular. Takip eden günde sabah oturumunda ise Çin Devlet Okyanus İdaresi’nden Tao Chunhui “Polimetalik Sülfat Keşfi ve Donanım Geliştirilmesi” başlıklı dersi işleyerek bir önceki gün gerçekleştirilen saha incelemesini teorik olarak pekiştirecek sunumlarda bulunmuştur. Aynı gün, öğleden sonra oturumunda ise Zhuo Xiaojun ise “Derin Deniz Yatağında Devlet Uygulaması” başlıklı konuyu işleyerek Akademi’de anlatılan teorik derslerin uygulama kısmında özel sektör ve devlet ilişkilerine yer vermiştir. İki haftalık Akademi’nin son günü sabah oturumunda Akademi öğrencilerinin sunumları gerçekleştirilmiş ve öğleden sonraki oturum kapanış konuşmaları ve öğrencilere sertifikaların verilmesi ile tamamlanmıştır.

Sonuç ve Değerlendirmeler

Ülkemiz de dahil olmak üzere Dünyanın çeşitli ülkelerinde Deniz Hukuku alanında yaz/kış akademileri düzenlenmekle birlikte, bu akademilerde verilen eğitimlerin büyük bir kısmı Deniz Hukuku’ndaki özel bir alanı incelemekten ziyade genel konuları işlemektedir. Bu nokta göz önüne alındığında Derin Deniz Yatağı ile Kutup Bölgelerini esas alan ve verilen eğitimi bu yönde yoğunlaştıran Şanghay Jiaotong Üniversitesi farklılığı ile öne çıkabilecek bir yapılanmanın ilk adımlarını atmıştır.

Başta İstanbul ve İzmir gibi liman ve denizcilik şehirlerimizde ulusal ve uluslararası nitelikteki yaz/kış akademilerinin oluşturulması ile hem Türk hem de yabancı öğrencilere, özellikle Türkiye Cumhuriyeti yaklaşımı çerçevesinde Deniz Hukuku eğitimi verilmesinde yarar görülmektedir. Türk ve yabancı Deniz Hukuku uzmanları ve uygulayıcılarının katılımı ile gerçekleştirilecek olan bu tür eğitimler ile ülkemizde konuya ilgi duyan genç hukukçuların Deniz Hukuku ile daha fazla meşgul olmaları, konunun uzmanları ile tanışmaları ve dahi bu şekilde ülkemizin Deniz Hukuku alanındaki bilinirliğinin artırılması söz konusu olabilecektir.

 

 

GÜNLÜK HABER AKIŞI
STM’DEN DUVAR ARKASI RADAR
GÜNLÜK HABER AKIŞI
ÇiN UZAY HACMİNİ ARTIRIYOR
GÜNLÜK HABER AKIŞI
DAĞIN KRALI
GÜNLÜK HABER AKIŞI
TOPRAK ZAFERE SÜRÜYOR
GÜNLÜK HABER AKIŞI
CAM ŞİŞE ATMA ORMANI YAKMA
GÜNLÜK HABER AKIŞI
SHENZHOU 15 YERYÜZÜNE DÖNDÜ
GÜNLÜK HABER AKIŞI
İSTANBUL PLAJLARI YAZA HAZIR
GÜNLÜK HABER AKIŞI
HAYDİ GÖLDE BALIK TUTALIM…
GÜNLÜK HABER AKIŞI
RENK KODLU MARS HARİTASI
GÜNLÜK HABER AKIŞI
Bugün Dünya Yunus Günü!
GÜNLÜK HABER AKIŞI
YUNANİSTAN’DA TREN KAZASI
GÜNLÜK HABER AKIŞI
RÖMORKÖR ALABORA OLDU
GÜNLÜK HABER AKIŞI
TÜRK GEMİSİ KARAYA OTURDU
GÜNLÜK HABER AKIŞI
EYT 1 YIL ERTELENEBİLİR
GÜNLÜK HABER AKIŞI
ENGELLİLERİN ACI FERYATLARI
GÜNLÜK HABER AKIŞI
YİNE SINIFTA KALDIK
GÜNLÜK HABER AKIŞI
SULAK ALANLARI ONARMA ZAMANI
GÜNLÜK HABER AKIŞI
Anneler Günü Kutlu Olsun
SON DAKİKA HABERLERİ

Copyright © 2024 Deniz Kartalı. Tüm Hakları Saklıdır.