Binlerce yıldır medeniyetlere ev sahipliği yapan Anadolu kıyıları, dünyaya sualtı arkeolojisi adlı bilim dalını hediye etmişti. 5 bin öncesine dayanan batıklarla adeta bir zaman tüneli olan sualtı zenginliğimizin farkına varan ilk bilim insanı George Bass olmuştu. 1957 yılında Exeter Üniversitesi’nde genç bir asistanken Türkiye’ye Gordion kazıları için gelen Bass, eşsiz arkeolojik tarihimizin peşinden gitti. Bodrumlu sünger avcısı Kemal Aras’ın keşfetti Gelidonya Batığı’nı 1960 yılında M. Ö 13’üncü yüzyıla tarihlen ve dünyanın en eski ticaret gemisi batığı ünvanını kazandıran Bass, böylece Türkiye üzerinden dünyada ilk kez sualtı arkeolojisi bilim dalının konuşulmasını sağlamıştı. Türkiye’de bulunduğu 50 yıl içinde pek çok batığın bulunmasını sağlayan Prof. Dr. George Bass, yaptığı çalışmalarla Teksas A&M Üniversitesi Sualtı Bölüm Başkanı olmuştu. 80’den fazla gemi batığının tarihini aydınlatan Bass, Bodrum Kalesi’nin onarılıp içine Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nin kurulmasının önünü açmıştı. 1973 yılında dünyanın en büyük ve etkin sualtı araştırma kuruluşu Sualtı Arkeolojisi Vakfı İNA’yı kuran Bass, Bodrum dışında pek çok Ege kasabasının dünyaya tanıtılmasını sağladı.

Türkiye’de yüzlerce bilim insanı ve sualtı arkeoloğu ile çalışan Bass, sualtı arkeolojisini Türkiye kıyılarında kurulduğunu sürekli dillendirerek Türk halkına gönül borcunu ödemeye çalışmıştı. Türk dostu Bass, 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı’na destek veren tek ofis taşıma yabancı profesör(akademisyen) olarak tarihe geçti. Bodrum Kaymakamlığı tarafından 1985 yılında Fahri Bodrumlu (Hemşerilik) unvanı verilen Bass, 2004 yılında Türk vatandaşı olmuştu. ABD eski başkanı George Bush tarafından Ulusal Bilim Madalyası ile ödüllendirilen Bass’a, yaşadığı Teksas Eyaleti’nde pankreas kanseri teşhisi konulmuştu. BOSAV (Bodrum ve Karya Bölgesi, Kültür, Sanat ve Tanıtma Vakfı) üyesi Prof. Dr. George Bass’ın ölümü Bodrum’da büyük üzüntü yarattı.

Dünyanın en saygın sualtı arkeolojisi vakfını kurdu

Derinlerdeki kültür ve tarih hazinelerini keşfetmemizi sağlamaktan öteye geçerek sualtı arkeolojisini bilim dalı olarak Türkiye kıyılarında doğmasını sağlayan Prof. George Bass’ın çalışma arkadaşı Oğuz Aydemir duygularını paylaştı. İNA’nın ardından Bass’ın desteğiyle kurulan Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı Başkanı Aydemir, “Ömrünü Türkiye’de sualtı kazılarında geçiren dünyanın en eski batığının tarihini aydınlatan, Bodrum Sualtı Müzesi’nin oluşumunda maddi ve manevi çabalarını esirgemeyen Baass büyük değerdi. Sualtı arkeolojisinin bilim dalı olarak temel ilkelerini Türkiye kıyılarında oluştururken, dünyanın en saygın sualtı arkeolojisi vakfını kurdu. Gerçek bir Türk dostuydu. Türkiye’nin sualtı arkeolojisinde tanınır olmasını sağladı. Emekleri, çabaları, dostlukları yarattığı değerler daime minnetle anılacak ve gelecek nesillere taşınacak” dedi.

Türkiye’yi hep takip etti

Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Öniz, “Türkiye, sualtı arkeolojisinin doğduğu yerdir. Bunu iki kişiye borçluyuz. Biri 1880’lerde Didim açıklarındaki Farmako Adası’nda (Bulamaç Adası) sualtı kazıları yaptıran ve İstanbul Müzesi’nin kurucusu Osman Hamdi Bey. Diğeri ABD’li bilim insanı Prof. George Bass. Sualtı arkeolojisini günümüz arkeoloji anlayışıyla ele alan Bass pek çok tekniğin de gelişmesini sağladı. Antalya’da Gelidonya ve Uluburun bilim dünyasına kazandırdı. Türkiye’de bu bilimle ilgili tüm gelişmeleri olduğu gibi ekibimizce belgelenen Batı Antalya Tunç Çağı batığındaki gelişmeleri gün gün takip ederdi. Batı Antalya batığının Akdeniz Üniversitesi ile kurduğu INA (Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü) katkılarıyla aydınlatılmasını isterdi. Saygıyla anıyoruz” dedi.

Bıraktığı izle ölümsüz olacak

Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras ise, “Bodrum’un hafızasında çok önemli yer tutan, su altı arkeolojisinin Bodrum’dan yeşermesini sağlayan George Bass’i kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyoruz. Bodrum’da yapılan batık kazılarıyla birlikte özellikle sualtı arkeolojisinde çok önemli katkıları var. Sualtı Arkeoloji Enstitüsü (INA) ve Bodrum Araştırma Merkezi’nin kurucusu George Bass, arkasında bıraktığı ölümsüz çalışmalarıyla geleceğe ışık tutmaya devam edecek” dedi.