Yeni banliyo hattının ray çalışmalarında ortaya çıkan ilk buluntulardan 10 ay sonra adeta bir şehir topraktan çıkartıldı.

1700 yıl öncesine tarihlenen eserler

Haydarpaşa Gar’a gelen tren rayları; MARMARAY ve bağlantısındaki banliyo hattı için yenilenirken mühendisler Temmuz 2018’de arkeolojik buluntularla karşılaşmıştı. Haydarpaşa Kentsel ve Tarihi SİT Alanı’nda bulunmaya başlayan arkeolojik eserler Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu kararlarıyla İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü denetimine verilirken, uzman arkeologlar ve sanat tarihçileri görevlendirilmişti. Kadıköy’deki 300 dönüm arazide çalışmalarını genişleten uzmanlar, rayların altında ve tarihi istasyonun iki tarafında çok sayıda arkeolojik kalıntı tespit etti. Arkeologlar, toprağın altından çıkan eserlerin İstanbul’un genelinde olduğu gibi 4 farklı döneme ait olduğunu belirledi. Geç Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait kalıntılar Haydarpaşa’nın her yerinden çıkarken, alanda bulunan en eski arkeolojik eserler 4. yüzyıla tarihlendi. İmparator Diocletianus’un tahta çıktığı MS. 284 ile imparator He­rac­lius’un 641 yılındaki ölümüne kadarki zaman dilimini kapsayan Geç Roma döneminden günümüze kadar 1700 yıllık tarih diliminin izleri Haydarpaşa’da bulunmuş oldu.

Topraktan liman kalıntısı fışkırıyor

Akdeniz ile Karadeniz arasındaki önemli liman özelliğini yüzyıllarca sürdüren İstanbul ve Haydarpaşa semti, ilk garın yapıldığı 1872 yılından itibaren ise ticari gemilerin kesintisiz uğrak yeri olmuştu. Her kazıda biraz daha fazla yapı duvarları, hamamlar, konut odaları, su kanalları, yollar hatta sokaklar ortaya çıkartıldı. Alanda araştırmalarını yoğunlaştıran arkeologların bulduğu çömlek parçaları ve sikkeler, antikçağ tarihçilerinden cumhuriyet dönemi sanat tarihçilerine kadar pek çok uzmanın inceleme konusu oldu.

dav

dav

sdr

Geriye doğru uzanan bir şehir

Tarihi istasyona ulaşan 4 peron kaldırıldığında iyice belirginleşen liman kentinin yaklaşık 500 metre gerideki Ayrılık Çeşmesi durağına kadar uzandığı tahmin ediliyor. Banliyo hattı ile MARMARAY aktarma istasyonu olan Ayrılık Çeşmesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun sefere çıkan ordusunun son kamp yeriydi. Ordunun 3 günlük kampının ardından tekrar yola düştüğü Ayrılık Çeşmesi’nde dini yapı olabilecek bir yapı bulunmuştu. Haydarpaşa liman kentinin çok yakınındaki caminin etrafında bulunan mezar alanı ise bölgenin tarihini daha geriye çekebilir.