Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği kent tarihine duyarlılığın simgesi haline gelen Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri 18’inci kez sahiplerini buldu. İzmir’deki tarihi yapıların korunması, onarılması, kentsel ve yerel bilincin oluşturulması amacıyla 2003 yılından beri düzenlenen yarışmada bu yıl 31 başvuru ödüle değer görüldü.

ICOMOS Türkiye Milli Komitesi Başkanı, Yüksek Mimar ve Koruma Uzmanı Burçin Altınsay Özgüner başkanlığında toplanan seçici kurul, değerlendirme ve inceleme gezilerinin ardından sonuçları açıkladı. Buna göre Tarihi Yapıda Yaşam, Esaslı Onarım, Tarihi Çevre ve Kültür Varlıklarını Koruma Dalında Katkı, Tarihi Mekânda Geleneksel Zanaatların Yaşatılması, Tarihi ve Kültürel Miras Konulu Okul Projeleri Teşvik Ödülü kategorilerinde 31 başvuru ödüle değer bulundu.

Gençlerden yarışmaya ilgi

2022 yılı programına Tarihi ve Kültürel Miras Konulu Okul Projeleri Teşvik Ödülü’nde ödüle değer on bir başvuru damgasını vurdu. Programın hedefleri arasındaki çocuk ve gençlerin tarihi mirasa ve çevreye duyarlılıklarını geliştirmek, bir koruma kültürü oluşturmak ve yaygınlaştırmak hedefleriyle ayrı bir alan olarak değerlendirilen bu kategoriye yoğun katılım oldu.

Jürinin yaptığı değerlendirmeler sonucunda ödüller ve kazananlar şu şekilde:

Tarihi Yapıda Yaşam Kategorisi Jüri Özel Ödülü: Yavuz Kitabevi (Kemeraltı)
Tarihi Yapıda Yaşam Ödülü: Meydan Kahvesi (Birgi)
Macide ve İsmail Çakar Evi (Birgi): Sacide ve Rüştü Sevgel Evi (Birgi)
Palombo Ticaret (Kemeraltı): Kadriye Yağcı (Kemeraltı)
Tarihi Mekanda Geleneksel Zanaatların Yaşatılması Kategorisinde Jüri Özel Ödülü: Hasan Hüseyin Öter – Körüklü Çizmeci (Tire)
Tarihi Mekanda Geleneksel Zanaatların Yaşatılması Ödülü: Bayram Senver – Dokumacı (Birgi), Hasan Ergenay – Bıçakçı (Kemeraltı), Erdoğan Akıner – Terzi (Tire)
Özgün İşlevin Korunduğu Esaslı Onarım Ödülü: Ets Hayim Sinagogu (Kemeraltı), Elif Kocabıyık ve Daniele Savasta Evi (Kemeraltı)

Tarihi Çevre ve Kültür Varlıklarını Koruma Dalında Katkı Ödülü: Uluç Hanhan – İzmir Körfezi Batıkları Kitabı

Çok yönlü ve gerçek denizci Uluç Hanhan

www.denizkartali.com yazarı ve deniz kültürünün tüm öğeleriyle toplum tarafından anlaşılmasını amaçlayan Kaptan Uluç Hanhan, ” 2019 yılında başladığım İzmir Körfezi Batıkları adlı yerel tarih araştırması, tarih, sözlü tarih, coğrafya, su altı araştırmaları ve denizcilik biliminin verileri ışığında İzmir Körfezi’nde yatan batıkları gün ışığına çıkarmayı amaçlamaktadır. Tarihi olaylara denizci gözü ve farklı disiplinlerin ışığında bakan bu kitap, bilindiği kadarıyla alanında ilk olma özelliğindedir. Kitabın İzmir kent tarihine katkı yapması beklenmektedir. Kitapta İzmir Körfezi’nin diplerine dolayısıyla tarihin karanlığına bırakılan batık gemiler denizden çıkarılarak İzmir tarihine armağan edilmiştir. Kent tarihine olan borcumu yerine getirmek maksadıyla suyun altında kaybolmaya bırakılmış bu bilgiler gün ışığına çıkarılmıştır.” dedi.

Bir Zamanlar Uzunada

Hanhan, “İzmir Körfezi’nin en büyük adası Uzunada’yı ele alan, Bir Zamanlar Uzunada bundan yaklaşık dört yıl önce yayınlandı. Kitapta bir adanın tarihinden kesitler sunulurken, sözlü tarih çalışmaları Uzunada ile ilgili bilinmeyen birçok konunun açıklığa kavuşmasını sağlayarak tarihe not düştü. Birinci Dünya Savaşı’nda Uzunada etrafında gerçekleşen askerî çatışmalara ilişkin arşiv, literatür taramaları ve sözlü tarih çalışmaları esnasında bu mücadelenin bir sonucu olarak batık gemilere de rastlandı. Başta Mayıs 1916’da Türk, Alman ve Avusturya-Macaristan topçu bataryası tarafından batırılan İngiliz gemisi Monitor 30 olmak üzere birçok batık geminin yanı sıra, Uzunada sularında batan gizemli bir denizaltıya ilişkin iddialar da söz konusu kitapta yer aldı. 2019’un bahar aylarında bir dergiye yazacağım makale konusunu “Urla İskelesi Batıkları” olarak belirlemiştim. Bu makaleyi hazırlarken, yaklaşık üç yıl önce İzmir Körfezi’nde bir gemi batığı bulunduğunu öğrendim.” şeklinde konuştu.

Yan taramalı sonar ipuçu verdi

Kaptan Hanhan, “Yayınlarda batık geminin yandan taramalı sonarla çekilmiş birkaç fotoğrafı da vardı. İlgili enstitü ile iletişime geçtim, kısa bir süre sonra bu batığın, 1935’te batan İnebolu vapuru olduğu ortaya çıkartıldı. Batık gemi hakkında yaptığım tarihsel çalışma başarıyla sonuçlanmıştı. Bundan güç alarak İzmir Körfezi’ndeki batık gemiler hakkındaki araştırmalarımı derinleştirmeye karar verdim. Baştaki amacım Urla İskelesi batıklarının tarihini yazmaktı. Uzunada çevresinde bulunan beş batık, Urla İskelesi’ndeki iki batık ve son olarak İnebolu batığı toplam batık sayısını sekize çıkarttı. Bir Zamanlar Uzunada’da, Birinci Dünya Savaşı’nda Yenikale’de mânia gemisi olarak batırılan üç İngiliz ticaret gemisinden söz edilmişti. Ayrıca kitapta biri Fransız, biri de İngiliz olmak üzere iki mayın gemisi anlatılmıştı. Bu durumda 13 batık gemiyle yola çıkıyordum. Yenikale stratejik konumu nedeniyle önceden beri ilgimi çeken bir yerdi. Mesleğim nedeniyle burada daha fazla batık gemi olabileceğini tahmin ederek yola koyuldum. İzmir Körfezi’nde batan gemilerin son günlerini kitapta yansıtmaya çalıştım. Onların bize söyleyeceği şeylere kulak vermeye gayret ettim. Ne yazık ki bir dönemin tanıklığı yapmış batık gemilerden kitapta okuyacağınız öykülerinden başka bugünlere pek bir şey kalmamış. Olsun bu öykülere sahip olmak ta önemlidir. Öyküler bizler için çok değerli ve öğreticidir. Türk denizciliğinin geçmişini bilmenin bizi daha güçlü yapacağı açıktır.”

Birbirinden değerli çalışmalar ödüllendirildi

Tarihi ve Kültürel Miras Konulu Okul Projeleri Teşvik Ödülü: Anafartalar İlkokulu “İzmirim, Tarihim, Maketim” İzmir Tarihi Mekân Maket Yarışması, Övgü Terzibaşıoğlu Anadolu Lisesi – Gölgede Kalmış İzmirli Bir Yurtsever Rahmetullah Efendi (Çelebioğlu), SÜGEP Akademi “Modern İzmir’den Bir Hafıza Mekan Örneği”, İTÜ Geliştirme Vakfı “Manilerle El Dokumalarımız”, İzmir Özel Çakabey Ortaokulu “Kültürel Mirasımızı Korumaya Katkımız: Karabel Kaya Kabartması İncelemesi”, UKEB Okulları “Geçmişin Parçaları Günümüzde Birleşirse”, Buca Bilsev Koleji “Buca’nın Kültürel Mirası”,Uğur Okulları “Nazar Boncuğunun Gizemli Yolculuğu”, İzmir Özel Türk Koleji Anadolu Lisesi “İzmirli Örnek Cumhuriyet Kadını Ayşe Mayda”, İzmir TED Koleji “Saklı Kalmı ş Bir Değer İzmir Klazomen Karantina Adası”, Özel İzmir Amerikan Koleji “Kemeraltı’nı Gezi-yorum”.

Selim Bonfil – “Foto Gagin Gözüyle İzmirli Yahudiler ve Karataş” Fotoğraf Projesi, Yaşar Ürük – Bilimsel Tarih Araştırmalarından 16 Parçalık Seçki, Siren Bora – Yahudi Kültürüne Yönelik Tüm Yayınları, Yılmaz Göçmen – Yüz Yıllık Notalar Kitabı, Nesim Bencoya – Sefarad Kültür Festivali, Saadet Erciyas – İzmir Ah! Tarık Dursun K’nın Semtleri (Kabartma harflerle -Braille Alfabesi- basılmış kitap), Doç. Dr. Yurdagül Bezirgan Arar – “Kent ve Bellek: Semt Semt İzmir” TV Programı.

Yarışmanın Asıl Seçici Kurulu  sanat tarihçisi Prof. Dr. Serpil Bağçı, arkeolog Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur, koruma planlama ve kültür miras yönetimi uzmanı Dr. Ayşe Ege Yıldırım, mimar Dr. Kerem Şerifaki, şehir plancısı Önder Batkan, yüksek mimar ve restorasyon uzmanı Salih Seymen’den oluştu. Yedek Seçici Kurul’da ise şehir plancısı Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Elburz, arkeolog Dr. Onur Zunal, sanat tarihçisi Dr. Tülin Yenilir yer aldı. Ödüller önümüzdeki günlerde düzenlenecek törenle sahiplerini bulacak.