Sonu Bandırma vapuru ve Kuva-i Milliye gemisi Alemdar gibi olmayacak

106 yaşındaki istimbotu hurda olmaktan kurtaran gönüllülerin kurduğu Kartal İstimbot Platformu Başkanı Amiral Cem Gürdeniz, “Kartal’ın kaderi, Çanakkale kahramanı Nusret, Atatürk’ü  Samsun’a götüren Bandırma vapuru ve Kuva-i Milliye gemisi Alemdar’ınki gibi olmayacak.” dedi. Tarihe geçen botun müze gemi olması için maddi yardımın yanısıra kurt ağzı, manika, çekme kancası, direk, istimli düdük, dümen, pervane gibi pek çok malzemede gerekiyor. 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa’dan Galata’ya gitmek için Enterprise (sonradan Kartal) adlı istimbota binen Mirliva(Tümgeneral) Mustafa Kemal, İstanbul’u işgal eden 55 gemiden oluşan donanmayı kastederek yaveri Cevat Abbas’a ‘Geldikleri Gibi Giderler’ demişti. Kurtuluş Savaşı’nın ilk işareti kabul edilen ve tarihe geçen bu sözlerin söylendiği 1911 yapımı istimbot aralıksız Türkiye denizlerinde çalışmıştı. Makine dairesi dizele çevrilerek yaklaşık 100 bin deniz mili yol yapan Kartal, 2014 yılında hurdaya ayrılarak Tuzla’da kaderine terk edilmişti. Muhabir Gökhan Karakaş’ın yarı batık halde bulduğu istimbot hurda olmaktan kurtarılmıştı.

Tarihe geçen sözün 100. Yılında sergilenecek

Gönüllülerin kurduğu Kartal İstimbotu Platformu’nun içindeki 30 ton suyu boşaltarak karaya çıkarttığı Kartal, müze gemi olma yolunda ilerliyor. Platformun girişimleriyle restorasyonuna başlanan Kartal’ın, 1911 yılındaki görünüşüyle sergilenmesi amaçlanıyor. İstimbotun “Geldikleri Gibi Giderler” sözünün 100. Yılı olan 13 Kasım 2018’de halka açılması hedefleniyor. İstanbul’da halkın yoğun bulunduğu alanda sergilemeyi hedeflediklerini söyleyen Kartal İstimbot Platformu Başkanı Amiral Cem Gürdeniz, “ Tarihimizi değiştiren hiçbir gemiyi koruyamadık. Çanakkale’yi destanlaştıran Nusret, Atamızı Samsun’a götüren Bandırma hatta Kurtuluş savaşı’nda Anadolu’ya kahramanca silah taşıyan Alemdar yok. Kartal tarihten kaybolmamalı. Atatürk’ün kısa bir yolculuk yapmasına rağmen tarihe geçen sözleri söylediği istimbot, gelecek kuşaklara ulusal kurtuluş savaşımızın nasıl kazanıldığını hatırlatmalı. Kartal, Türk tarihindeki yerini almak için 106 yıldır direniyor. Atatürk’e olan sadakatinden yüzlerce fırtına atlattı. O’nu kurtarmak için elimizden geleni yapıyoruz ama maddi yardıma ihtiyacımız var” dedi.

Tekrar Mustafa Kemal’in Kartal’ı olmalı

Kartal İstimbotu Platformu Teknik Heyet Başkanı Kaptan Levent Akson ise, “Hurdaya ayrılan ve eritilmek için beklenen Kartal’ı kurtardık ama en önemli aşamaya geldik. Türk halkı onu bağrına basıp tekrar Mustafa Kemal’in Kartal’ı yapmalı. Kartal’ı sergileyerek tarihe kazandırmak için yurtseverlerlerin yardım etmesini istiyoruz. “ dedi.

Eski gövdesi üzerine aslına uygun olarak yeniden yapılacak Kartal istimbot, aynı zamanda Atatürk 1919 adlı film içinde kullanılacak. Kartal’ın restorasyonu tamamlandıktan sonra Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edileceğini belirten Levent Akson, maddi yardımın yanısıra pek çok malzemeye de ihtiyaçları olduğunu vurguladı. Akson, “ Teknenin güvertesi için kurt ağzı, baba, manika, güverte üstü kaporta, baca, kapı, çekme kancası, direk, dümen, istimli düdük, tel çarmıh, pervane, yeşil ve kırmızı seyir fenerleri, can simidi, usturmaça, zincir, bağlama halatı, pirinç çan, dümen simidi, makine telgrafı, katlanır masa, dönemin İstanbul deniz haritaları, pusula, pergel, yalpa müşiri, tahta tabure, düdük kolu, yuvarlak lumbuzlar, muhabere borusu gibi malzemelere ihtiyacımız var. Restorasyonu 6 ay içinde bitirip sergilenecek alana taşımamız gerekiyor.” dedi.

Milli Mücadele Kartal İstimbotunda Başladı

7. Ordu Komutanlığı’nda görevli Mustafa Kemal, orduların dağıtılması üzerine 10 Kasım 1918’de Adana’dan trenle yola çıktı. Mirliva (Tümgeneral) Mustafa Kemal, 13 Kasım 1918 de vardığı Haydarpaşa Gar’ında kendisini bekleyen Kartal istimbotuyla Galata’ya doğru yola çıktı. Mustafa Kemal; İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan işgalci donanmayı gördüğünde yaveri Cevad Abbas’a tarihe geçen sözü söyledi. Cevat Abbas, 1939 yılında yayımladığı kitabında “Atatürk ile askeri ulaşımın köhne bir motoru ile deniz ortasında ki çelik ormanının içinden geçiyorduk. Atatürk’ün zarif dudaklarından ‘Geldikleri gibi giderler’ cümlesini işittiğim zaman, mütarekenin doğurduğu derin ve elemli mitsizliği derhal unutmuştum.” demişti. 1911 yılında Hollanda’da yapılan Enterprise Fransızlar tarafından İstanbul’a getirilmişti. 80 tonluk 22 metre boyundaki tekneye, milli mücadelenin kazanılmasıyla Seyr-i Sefain idaresince Kartal adı verildi. 1933’te İstanbul Liman İşletmesi’ne, 1939’da Devlet Demiryollarına, 1952’de Denizcilik Bankası İstanbul Liman İşletmesi’ne devredilen tekne 14 Temmuz 1942’de Çanakkale’de batan Atılay denizaltısının aranmasında kullanıldı. 63 yaşında ki istimbot 1974 de Kartal II adıyla özel sektöre geçti. 2014 yılında ise ekonomik ömrünü tamamlayarak hurdaya ayrıldı ve Tuzla’da kaderine terk edildi.