2018’de ölen son erkek beyaz gergedan Sudan’ın ardından Alman ve İtalyan bilim insanları, neslin devamı için laboratuarda destekli üreme teknolojisi başlattı. Boynuzu ve derisi için aşırı avlanan kuzey beyaz gergedanlarından hayatta sadece 2 dişi birey bulunuyor.

Teorik olarak nesli tükendi

Yerkürenin nesli tükendi diye düşünülen tek memelisi beyaz gergedan için umut laboratuar ortamında yapılacak sunni döllenmede. Dünya üzerinde 2 dişi 1 bir erkekten oluşan 3 üyeli kuzey beyaz gergedan ailesi, Mart 2018’de büyük kayıp yaşamıştı. Kenya’daki Ol Pejeta Koruma Bölgesi’nde koruma altında ki 45 yaşındaki Sudan isimli erkek gergedan yaşlılığa bağlı olarak ölmüştü. Farkındalık oluşturmak için internet üzerinden kendisine eş bile aranan Sudan’ın ölümüyle kuzey beyaz gergedanların teorik olarak soyu tükendi. Sudan’ın dişi yavruları 27 yaşındaki Najin ve 17 yaşındaki Fatu ile bu güzel kara memelisinin soylarının devam için pek çok ülkenin bilim insanı projeler üretiyor.

Dünyanın en yüksek koruma statüsünde yaşamlarını süren 2 dişi kuzey beyaz gergedanından laboratuar ortamında gergedan üretilmeye çalışılıyor. Erkek birey kalmadığı için doğal yollarla yavrulayamayan dişiler, destekli üreme teknolojisi (ART) ile laboratuarda inceleniyor ve yavru bir gergedan üretilmesi amaçlanıyor. Son kuzey beyaz gergedanlarından üreme hücreleri alan bilim insanları, In Vitro Fertilizasyon (IVF) yöntemini kullanarak taşıyıcı anneleri hamile bırakmayı umuyor. Doğayı korumaya gönül vermiş kişilerle ve araştırma gruplarıyla işbirliği yapan Merck, Kuzey Beyaz Gergedanının soyunun tükenmesini önlemek için destekli üreme teknolojisini (ART) hizmete sundu. Destekli Üreme Teknolojisi, daha önce bu türlerde başarılı olmasa da kuzey beyaz gergedanı için son çare olarak görülüyor. Almanya’da ki Leibniz Zooloji ve Vahşi Yaşam Araştırma Enstitüsü ile İtalya’daki Aventea Biyoteknoloji Laboratuarı, Sudan ve diğer erkek bireylerden alınan sperm örneklerini dondurmuştu. Spermler, yaşayan son iki dişi bireyin yumurtalarını döllemek için kullanılacak. Yenilikçi kuluçka makinesi ile birleştirilecek embriyolar daha sonra Najin ve Fatu’ya verilecek.

Biorescue projesi isimli çalışma, Uluslararası Bilim Birliği, Leibniz Hayvanat Bahçeleri ve Vahşi Yaşam Araştırma Enstitüsü (Leibniz-IZW), Max Delbrück Moleküler Tıp Merkezi, Alman Federal Devlet Eğitim ve Araştırma Bakanlığı desteğiyle sürdürülüyor. 4 milyon Avro bütçeyle hayata geçti.  Merck Doğurganlık Küresel Başkanı Dr. Jan Kirsten, “Bu zorlu projenin başarılı olması gerekli. Bilimsel açıdan heyecan verici ama gelecek için çok önemli. Sudan’ın spermleri dondurulan spermleri, geriye kalan iki dişinin yumurtalarını döllemek için kullanılacak. Spermler, İtalya’da beslendikten sonra Kenya’da taşıyıcı annelere nakledilecek.” dedi.