Rusya’nın Kuzey Denizi’nde Çin ve Moğolistan’ın katılımıyla yaptığı Vostok 2018 tatbikatının ardından NATO’nun Trident Juncture 2018 tatbikatına, 31 ülkeden 50 bin asker, 150 uçak, 60 savaş gemisi ve 10 bin zırhlı araç katılıyor. Norveç açıklarında ve Rusya sınırında gerçekleşen tatbikatı yorumlayan uzmanlar, “Soğuk savaş döneminde Rusya’ya abluka uygulanan alanda askeri güç gösterisi yeni bir sürecin başlangıcı” dedi.

Önce Doğu Akdeniz sonra Vostok

Yüzlerce yıllık sıcak denizlere inme hayalini Suriye’de ki iç savaşla birlikte Tartum şehrinde üs kurarak gerçekleştiren Rusya, Eylül ayı başında ilk kez kıyısı olmadığı bir denizde büyük bir askeri tatbikat düzenlemişti. Doğu Akdeniz’de hava ve deniz kuvvetlerinden 26 savaş gemisi, 2 denizaltı ve 34 hava aracının katıldığı askeri tatbikat büyük yankı uyandırırken, Rusya 15 gün sonra dünyanın dikkatini daha fazla çekmişti. Kamçatya açıklarında Çin ve Moğolistan’ın katılımıyla Vostok 2018’i gerçekleştiren Rusya, 300 bin asker, bin hava aracı, 36 bin tank ve 80 gemi ile gövde gösterisi yaptı. Sovyetler Birliği dönemindeki 1981 yılında yapılan Zapad-81 tatbikatından sonra gerçekleştirilen en büyük tatbikattı Rusya lideri Putin yönetmişti. NATO, Rusya’nın bu hamlelerine tarihinin en büyük tatbikatı ile cevap veriyor.

“Tatbikat 28 gün sürecek”

NATO üyesi 31 ülkenin katılımıyla, Norveç açıklarındaki Rusya sınırında yapılan Trident Juncture 2018 tatbikatına 31 ülkeden 50 bin asker, 150 uçak, 60 gemi ile 10 binden fazla zırhlı araç katılıyor. Askeri araçlar 7 günde Danimarka ve İsveç üzerinden Kuzey Okyanusu’na getirilirken tatbikat 28 gün sürecek. Koç Üniversitesi Denizcilik Forumu Koordinatörü Deniz Irak, “NATO’nun 2014 Galler toplantısında, yüksek yoğunluklu tatbikatlar yapılması kararı alınmıştı. Yeni dönemde NATO için tehdit, kaçak göçmenler ya da deniz haydutları değil, büyük nükleer güçler olacak. Tatbikat soğuk savaş sürecinde Sovyet donanmasına abluka uygulanan bölgede. Bölge henüz paylaşılmamış deniz dibi kaynakları açısından zengin ve yeni ticari rotaların keşfedildiği alan. Yani hem askeri hem ekonomik açıdan Nordik-Baltık coğrafyasının seçilmesi tesadüf değil.” dedi.

“NATO diş gösterecek”

Irak, “ Bu tatbikat ile NATO diş gösterecek. NATO’nun zemin kaybettiği dönemde tatbikatın diplomatik bir mesaj içerdiğini söyleyebiliriz. Aynı zamanda Baltık’ta Finlandiya ‘Northern Coast 2018’, İngiltere ‘Arracade Fusion 2018’ ve Polonya ‘Anakonda 2018’ tatbikatlarını yapacak. Rusya’ya kuzey ve batı hattında verilen çok net bir mesaj var. Rusya soğuk savaş sonrası kaybettiği tüm alanlara dönmek için çabalıyor. Vostok, bir gövde gösterisiydi. Rusya ve Çin ittifakı, 2030’dan sonra deniz kuvveti anlamında başka bir seviyeye erişecek. Rus sualtı gücü ile Çin uçak gemilerinin oluşturacağı kuvvet coğrafi avantaj ile birleştiğinde Hint-Pasifik hattında muazzam bir üstünlük elde edebilir. Bu da ABD rüyasının sonu olur. Trident Juncture 2018 Rusya’ya cevap niteliği taşıyor.” dedi.

Türkiye’de katılıyor

Rusya’nın nükleer ve konvansiyonel gücünün büyük kısmını barındıran kuzey filosu rotasındaki Norveç’in önemine değinen Irak, “Avrupa Amerikan Deniz Kuvvetleri (USNAVEUR) ve NATO Güney Müşterek Kuvvetler Komutanı ABD’li Oramiral James Foggo, ‘Norveç bu tatbikat için harika bir yer’ söyleminin altında coğrafi gerçeklik var. Rusya’ya yakın komşu İsveç ve Finlandiya, tatbikata destek veriyor. Bunun kısa dönem için bu iki ülkeye olumlu geri dönüşü olabilir ancak bu bir stratejik tercih ise bu tercihin bedelini de ödemeye hazır olmalılar.” dedi. Öte yandan Türkiye tatbikata TCG Oruç Reis fırkateyni, 3 tane F 16 savaş uçağı ve 32 karargah subayı ile katılıyor.

“Jeopolitik denge artık tek kutuplu değil”

Emekli Koramiral Kadir Sağdıç ise, tatbikatın son yıllarda NATO’nun yaptığı en büyük askeri güç gösterilerinden biri olduğunu vurguladı. Sağdıç, “Yeni jepolitik dengelerde tatbikatların karşılıklı yapıldığını görüyoruz. Eskiden Doğu Bloğu olarak adlandırılan Rusya’nın yanına artık Çin katıldı. Jeopolitik dengeyi korumak isteyen Batı Bloğu, NATO merkezli tatbikatlarla karşılık veriyor. Enerji potansiyeli ve insan kaynağı açısından Dünya Adası ya da Avrasya Adası olarak adlandırılan bölgede, kuzey geçidinin açılması önemini ikiye katladı. Soğuk savaş döneminde Avrasya Adası’nı kontrol eden dünyayı kontrol eder anlayışı vardı ve ABD liderliğindeki Batı Bloğu denizlerden bu adayı her zaman kuşatmıştı. Rusya’nın silah teknolojilerini modernize etmesi ve doğal rezervlerinin dünya dengelerine yetecek güçtü olmasına Çin’in büyümesi eklendi. Bu tatbikatın yapılma amacı batı dünyasının dünya dengelerinin tek kutuplu devam etmeyeceğini görmesinden kaynaklanıyor. NATO Genel Sekreteri’nin Norveçli olması ve tatbikatında Norveç sınırında yapılması tesadüf değil” dedi.