MISIR SAVAŞ GEMİLERİNİN KARADENIZE ÇIKMASI NE ANLAMA GELİYOR?

El FATEH gemisi, Fransa’daki Naval Group ile İskenderiye Tersanesinin 2014 yılında Fransa ile yaptığı ikili anlaşma gereğince üretilen ve 2017 yılında hizmete giren PORT SAID gemisinin aynı özelliklere sahip ve Fransa’dan alınan tipinin ilk gemisi. Gemiler 17 Kasım 2020 günü Rusya Federasyonu’na ait Novorossisk Limanına vardı. Novorossisk Deniz Üssü Komutanı Tuğamiral Viktor Kochemazov’a resmi ziyarette bulundu. Mısır Silahlı Kuvvetleri tarafından 14 Kasım günü yapılan açıklamaya göre; savaş gemileri, askeri iş birliği olanaklarını artırmayı ve bölgede güvenlik ile istikrar çabalarını desteklemeyi hedefleyen ortak tatbikata katılmak üzere İskenderiye’deki deniz üssünden hareket ettiler. Rus-Mısır Dostluk Köprüsü-2020 tatbikatları, 17-24 Kasım tarihlerinde Novorossisk’te ve Karadeniz Filosunun diğer harekât alanlarında icra edildi.

Kahire merkezli Şarkul Filosunun Asvat’ın haberine göre; Mısır ve Rusya Deniz Kuvvetleri, yaklaşık 5 yıl önce başlayan ‘Dostluk Köprüsü’ tatbikatları kapsamında Karadeniz’de ilk kez gerçek mühimmat ile askeri tatbikatlar gerçekleştirdi. Tatbikatlar sırasında, Rus Donanması Karadeniz ve Mısır Donanmasının savaş gemileri, deniz alanları ve liman yaklaşma yollarını çeşitli tehditlere karşı savunmak için uçak desteğiyle önlemler aldı. Senaryoya göre denizde muharebe ve lojistik nakliyat için kuvvetler konuşlandırıldı.  Savaş gemileri şüpheli yük taşıyan ticaret gemilerini durdurma ve arama eğitimi yaptı. Tatbikatta top ve füze atışları da gerçekleştirildi. Tatbikatta Rusya adına Amiral Makarov firkateyni, Orekhovo-Zuevo Korveti, Dmitry Rogachev Karakol Gemisi ve Profesör Nikolai Muru kurtarma römorkörü katıldı. Karadeniz’de bir ilk olan Mısır-Rusya ortak tatbikatı, Kahire-Ankara geriliminin arttığı bir dönemde Türkiye’ye mesaj olarak da görülebilir.

Sisi Sanal Bir Zafer Peşinde Mi?

Bilindiği gibi; Mısır ve Türkiye arasında, Doğu Akdeniz bölgesindeki enerji kaynakları konusundaki ihtilaf ve Türkiye’nin Mısır’da yasaklı olan Müslüman Kardeşlere (İhvan) aleni desteği nedeniyle yıllardır gergin ilişkiler var. Yine Türkiye’nin Libya’ya müdahale etmesi halinde Mısır’ın da Libya’ya müdahale edebileceği mesajları son zamanlarda gündeme gelen konulardır. Libya’da paralı Rus askerlerinin varlığını fırsat bilerek Sirte’yi “kırmızı çizgi” ilan eden ve Türkiye destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UM) güçlerini tehdit eden Abdülfettah es-Sisi yeni bir sanal zafer peşinde de olabilir mi?

Mısır Donanması’nın Rusya ile askeri manevralara katılması, bir bakıma Mısır’da Yönetimde bulunan Sisi’nin öncelikle Mısır kamuoyuna yönelik bir mesajdır. Karşı devrim medyası, El-Sisi’nin itibarını parlatmak ve onu düşmanlarına karşı zafer kazanmış büyük bir lider olarak tasvir etmek için bu tarz iş birliğinden yararlanıyor olabilir mi? Bu son derece normaldir. Özellikle Yunanistan’ın son 60 yıldan beri Türkiye’ye karşı yaptığı çıkışlarla Yunan halkını birlik ve beraberlik içinde tutma başarısı dikkate alındığında, son dönemde sıkça bir arada gördüğümüz Yunan-Mısır yakınlaşmasından, Mısır’ın da Yunanistan’dan ders aldığını/kopya çektiğini söyleyebiliriz. Dostluk Köprüsü 2020 manevraları Türkiye’ye yönelik bir mesajsa, o zaman Mısır’ın mesajından ziyade bir Rus mesajı olarak da ele alınabilir.

Moskova’nın Ankara’ya baskı yapmak istediğinde, Türkiye’nin muhaliflerinden birini şantaj vasıtası olarak sahaya çağırması çok da yabancısı olmadığımız bir uygulamadır.  Bu rakip, bazen PKK gibi bir terör örgütü, bazen de El-Sisi’nin darbe rejimi gibi bir Türk karşıtı rejim olabilir. Suriye konusunda yaşanan Rusya-Türkiye ihtilafı, Rusya’nın Dağlık Karabağ Bölgesinde Türk Askerini istemediği gibi aslında Bölgesel dosyalar oldukça karmaşıktır.  Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklediği ve Rusya’nın Kırım Yarımadası’nı ilhakını tanımayı reddettiği de dikkate alındığında gerçekte Türk-Rus ilişkilerinin de kıldan bir köprü ile yürüdüğünü söylemek abartı olmayacaktır. Konunun Mısır Savaş Gemilerinin Türk Boğazlarından ve İstanbul’un tam içinden geçmesi kısmına geldiğimizde; Mısır Savaş Gemilerinin geçişinde hukuki bir sorun bulunmamaktadır. Montrö ile; kıyısı olmayan devletlere, savaş gemilerinin geçişi için Türkiye’ye haber verme zorunluluğu getirilmiş. Ve bu gemilerin toplam tonajının 30 bin tonu aşmayacak olması benimsenmiştir. Bunun yanı sıra, gemi sayısının da 9’un üzerine çıkmaması kararı alınmıştır. Ancak Mısır ile çok yakın bir çatışma tehlikesi söz konusu olduğunda Türkiye’nin bu geçişe izin vermeme hakkı da bulunmaktadır.

Montrö Sözleşmesine göre;

Savaş zamanında, Türkiye savaşan ise, savaş gemilerinin geçişi konusunda Türk Hükûmeti tümüyle dilediği gibi davranabilir. Türkiye kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidi karsısında sayarsa, Türkiye savaş durumu geçiş rejimini uygulamaya başlayacak ancak; Milletler Cemiyeti Konseyi Türkiye’nin aldığı önlemleri 3’te 2 çoğunlukla haklı bulmazsa Türkiye bu önlemlerini geri almak zorunda kalacaktır. Bu itibarla Hukuki anlamda bu ziyarette hiçbir bir sorun bulunmamaktadır. Ancak Sözleşmenin imzalandığı 1936 yılından bu yana 84 yıldır Boğazlardan geçmeyen Mısır şimdi ne olmuştur da Karadeniz’e çıkmıştır.

İstihbarat kökenli karacı generalin denizci çizgisi

Mısır’ın güçlü bir donanmaya sahip olma arzusu 1956 Süveyş krizi ile ortaya çıkmıştır. 2014 yılından sonraki Abdül Fettah El Sisi döneminde, Mısır donanması ciddi bir şekilde güçlenmiştir. 1981-2011 arasında, Mübarek döneminde; Mısır donanması ABD’den hibe edilen Knox ve Perry sınıfı firkateynler ile hizmet vermiştir. 4 adet Çin yapımı Romeo sınıfı denizaltı ABD yardımı ile modernize edilmiş ve Harpoon füzeleri yüklenmiştir. Sisi iktidarına kadar ABD ağırlıklı bir donanma idame programı mevcut iken, Sisi bu yaklaşımı değiştirmiş, Fransa, Rusya ve İtalya ile savunma ilişkilerine ağırlık vermiştir. Sisi, istihbarat kökenli bir karacı general olmasına rağmen Mısır’ın özellikle 21. yüzyılda deniz gücüne olan ihtiyacını iyi görmüş, göreve geldikten sonra Donanmayı Akdeniz ve Kızıldeniz Donanmaları olarak ikiye bölmüş, Akdeniz’de 2, Kızıldeniz’de 1 yeni deniz üssü geliştirme kararı vermiştir. 2014 yılından sonra Donanma için 10 Milyar dolardan fazla para harcayan Mısır, şu anda öncesi ile kıyaslanamayacak önemli bir deniz gücüne sahip olmuştur.

Halihazır konumda, Mısır Donanmasının son 6 yıldaki silahlanmasının ana itici gücünü, deniz yetki alanlarında tespit edilen zengin doğal gaz sahalarının korunması ve Arap dünyasında lider deniz gücü konumuna gelerek Doğu Akdeniz ve Kızıldeniz’deki etkinliğini artırmak oluşturmaktadır. 2019 yılında; Mısır ve Çin deniz kuvvetlerine ait birlikler Akdeniz’de ortak askeri tatbikat gerçekleştirmiştir. Abdulfettah es-Sisi yönetimi son iki yıldır Akdeniz ve Kızıldeniz’de Fransa, İngiltere ve ABD ile ortak deniz ve hava tatbikatları gerçekleştirmektedir.

Mısır ayrıca Suudi Arabistan, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere farklı Arap ülkeleriyle de kara ve deniz tatbikatları düzenliyor. Son dönemde Mısır Donanmasının Akdeniz Dışı güçlerle İkili tatbikat arayışlarının ve son olarak Karadeniz’e çıkışının ardında, Mısır Deniz Kuvvetlerinin güçlenmesini ve uluslararası arena da rol almak istemesini de görmeliyiz. İskenderiye ile Novrosovsky arasının yaklaşık 1000 Deniz Mili olduğu dikkate alındığında, en az 2-3 günlük bir mesafe olduğu görülecektir. Mısır Donanmasının 3 gemi ile bu gidiş ve gelişi göze alması dikkat çekici bir gelişme ve özgüveni de yansıtmaktadır. Darbeci Mısır rejimi ve müttefikleri bir bakıma Boğazlardan Karadeniz’e geçişi bir şova dönüştürme eğiliminde de olabilirler.

“Türkiye’nin içinden geçeceğiz” diyorlar

Mısır’a ait savaş gemilerinin Çanakkale Boğazı’ndan ve özellikle de İstanbul Boğazı’ndan geçişinin darbe yanlısı Mısır medyası ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ülkelerin trolleri tarafından şova dönüştürülmesi de beklenmelidir. Abdülfettah es-Sisi yanlıları, tatbikatın ve geçişin Türkiye’ye “Sen Libya’ya karışırsan biz de senin burnunun dibine geliriz” mesajı verdiğini iddia etmektedir. Fakat tıpkı BAE’nin Girit’e savaş uçaklarını göndererek Yunanistan’la ortak tatbikat yapması gibi Mısır’ın Karadeniz’de yapacağı tatbikat da gerçekten ucuz bir şovdan ibarettir. Rusya ve Mısır’ın hangi ortak dil, hangi ortak muhabere kodları, hangi taktik uygulamalarla böyle bir tatbikata giriştikleri düşünüldüğünde, bu tatbikatın hiçbir şekilde gerçek deniz eğitimi amacı taşıyamayacağı, turistik liman ziyaretleri ötesinde sadece gösteriş ve mesaj vermekten ibaret olduğu kolaylıkla anlaşılacaktır.

Burada asıl şovu yapan acaba Rusya Federasyonu mudur?

S-400 satın aldık diye Rusya’yla “yakın dost” olduk zannedenler Putin’in yerine göre PYD/PKK’yı ve yerine göre de Mısır’ı ve Türkiye’yle sorun yaşayan diğer ülkeleri karşımıza çıkararak şantaj yaptığını, Libya’da sıkışınca İdlib’i vurduğunu, Türkiye’yi Azerbaycan’dan ve Karabağ için kurulacak çözüm masasından uzak tutmak istediğini, Mısır donanmasını Karadeniz’e çağırarak Ankara’ya mesaj vermeye çalıştığını da düşünmeleri gerekir. Türkiye’nin son yıllarda Arnavutluk, Somali, Katar, Azerbaycan’da Üsler kurması gibi Mısır’da yakın gelecekte Mısır dışında üsler kurmayı amaçlamaktadır. Mısır’da bu ve benzeri girişimleri ile, Akdeniz’de ve uluslararası arena da ben de varım demekte ve hem halkına hem de Türkiye’ye mesaj vermektedir.

MEHMET ASAL

DENİZ KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI ESKİ GENEL SEKRETERİ