Yaz tatiline çıkmak yerine kaplumbağa yuvalarında nöbet tutan öğrenciler 2 ay içinde 30 bin yumurtadan çıkan 10 bin deniz kaplumbağasının denizle buluşmasını sağladı.

30 binden 10 bini denize ulaştı

180 milyon yıl önce dünyanın tek kıta(Pangea) olduğu dönemde bile yaşadıkları düşünülen ama insansal tehditlerden dolayı küresel ölçekte soyları tükenen deniz kaplumbağalarını korumak için Doğu Akdeniz Üniversitesi projeler üretiyor. 10 yıl önce kurulan DAÜ Sualtı Araştırma ve Görüntüleme Merkezi (DAÜ SAGAM),her yıl binlerce kaplumbağa yavrusunu denizle buluştururken bu yıl tüm zamanların rekorunu kırdı. Sadece Mogusa’da 5 kumsaldaki toplam 400 yuva yapan 150 dişi deniz kaplumbağası yaklaşık 30 bin yumurta bıraktı. Aralarında plajlarında olduğu kumsallarda insanların yapacağı en küçük gürültüden bile etkilenen kaplumbağaları korumak için Doğu Akdeniz Üniversitesi akademisyenleri nöbet ekipleri oluşturdu. Doç. Dr. Burak Çiçek yönetimindeki nöbet ekipleri yaşam alanları hızla daralan, balıkçı ağlarına takılarak ölen hatta tehdit olarak algılandığı için insanlar tarafından öldürülen Chelonia mydas ve Caretta carettatüründeki deniz kaplumbağalarının yumurtalarının bulunduğu yuvaların önünde bekledi.

Mısır’da tatil yapmadı nöbete katıldı

Bu yıl her zamankinden fazla yuva olduğunu belirleyen Doç. Dr. Çiçek, gönüllü öğrencilerin sayısının artması için çağrılar yaptı. Okul bitmesine rağmen yaz tatiline çıkmak yerine kaplumbağaların denize ulaşması için çabalayan D.A.Ü Fen Fakültesi Biyolojik Bilimler Bölümü öğrencilerine inşaat mühendisliği, eğitim fakültesi ve turizm bölümlerinden destek geldi. Hatta ailesi Mısır’da yaşayan Hesham Baraad’da 5 aydır gitmediği ülkesine gitmek yerine nöbetlere katıldı. Gençler 43 dereceyi bulan sıcaklıkta ve yoğun nem altında bekleyerek, yuvalar yaklaşan insanları uyardı. Genellikle gece çatlayan yumurtalardan çıkan yavruların denize güvenle ulaşması için öğrenciler uykusuz kaldı.

Deniz biyologu Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, “30 öğrencimiz yoğun çaba göstererek kaplumbağa yumurtalarının yakınında nöbet tuttu. Chelonia Mydas ve Caretta Caretta türü kaplumbağa yavrularını insanlardan olduğu kadar tilki, yengeç, karga ve martılardan da korudular. Kuluçka döneminde dişiler ve yuvalarını izlendi, kayıtlar tutuldu ve görüntülendi. 3 aylık çalışmanın sonucunda denize ulaşan yavru kaplumbağalar, milyonlarca yıllık döngünün muhteşem dengesini kanıtladı. Destek veren öğrencilerimize teşekkür ediyoruz.” Dedi

D.A.Ü. Biyolojik Bilimler Bölümü öğrencisi Büşra Bertiz ise, “ Onları denize ulaştırdık. Ama açık denizde bekleyen en büyük tehlike plastik poşetler. Kaplumbağalar, poşet ve torbaları denizanası sanarak yiyerek boğulabiliyorlar. Kaplumbağa yuvalarının da bulunduğu eşsiz güzellikteki kumsallar, poşet ve plastik atıklarla hızla kirlendiği için doğal ekosistem de zarar görebiliyor. Doğalarını koruyabilirsek milyonlarca yıldır var oldukları yerkürede yaşamlarını sürdürebilirler.” diye konuştu.

Milyonlarca yıldır yerküredeler

Çeşitli uluslararası sözleşmelerle deniz kaplumbağaları ve üreme alanları korunuyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) gözetiminde yürütülen çalışmalarla 1975 yılında 16 Akdeniz ülkesi tarafından Akdeniz Eylem Planı (AEP) ve

Barselona’da Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) imzalandı.  1982’de ise tehlikedeki Akdeniz bitki ve hayvanları ile yaşam alanlarının korunmasını hedefleyen ve Akdenizde Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol imzalandı. Akdeniz’deki Deniz Kaplumbağalarının Korunması İçin Eylem Planı gereği Gazimağusa ve İskele Sahillerinde yuva yapan Caretta caretta ve Chelonia mydas türü deniz kaplumbağalarının yuva davranışları, yuva sayıları ve yavru başarıları ile ilgili bilgiler toplanıyor. KKTC Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Çevre Koruma Dairesi’nden alınan izinle Doğu Akdeniz Üniversitesi Sualtı Görüntüleme ve Araştırma Merkezi (EMU URIC) bölgedeki çalışmalara devam ediyor. Caretta carettaların ağırlığı 135-180 kilogram arasında değişiyor. Büyük ve kalın kafası, geniş ve kısa boynuyla kolayca tanınıyor. Chelonia mydas ise 200 kg ağırlığa ve 1,5 metre uzunluğa ulaşabiliyor. Denizkaplumbağaları kara kaplumbağalarının tersine başını kabuğunun içine çekemez. Kabuğu bir zırh gibi olmakla beraber, başı ve yüzgeçleri korumasızdır. Chelonia tek seferde 200, carettalar 100 civarında yumurta bırakabilirler.