TİCARİ GEMİLERİN KATKISIYLA KIBRIS BARIŞ HAREKATI

İlk grup gerçek savaş düzeninde Kıbrıs’a ilerledi

TSK’nın karada, havada ve denizde görev yapan tüm unsurlarının katılımıyla 20 Temmuz 1974 tarihinde gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı’nın ve Kıbrıs Zaferi’nin 48’inci yılı kutlanıyor. Özellikle Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın güç aktarımı konusunda kendini ispat ettiği harekattaki savaş gemilerine 15 ticari geminin büyük destek olduğu ve zaferin kazanılmasında etkin rol oynadıkları öğrenildi. Deniz tarihi araştırmacısı ve kaptan Uluç Hanhan, deniz gücü kavramının tam karşılığının bu harekatta verildiğini belirtti. Harekata katılan ticari gemiler üzerine araştırmalar yapan Kaptan Uluç Hanhan, “İlk grupta gerçek askeri konvoya katılarak donanmaya yakıt ikmali yapan gemiler bulunuyor. Bu grupta General Ragıp Gümüşpala, Amiral Sadık Altıncan, Köyceğiz gemileriyle Batman tankeri vardı.

19 Temmuz günü Mersin’den yola çıkan gerçek konvoydu bu. Turgut Özakman, Tümamiral Nejat Tümer’in konvoya hareket emri vermesiyle Tınaztepe, Kocatepe, Adatepe ve M. Fevzi Çakmak muhriplerinin öne geçtiğini Çeşme ve Berk adlı iki askeri geminin eşliğinde Köyceğiz, General Ragıp Gümüşpala ve Amiral Sadık Altıncan’ın yol aldığını anlatır. Şileplerin arkasındaki Ertuğrul’u beşerli sıra halinde 33 çıkarma gemisi izledi. 12 çıkarma gemisinde, tank, zırhlı araba, top, kamyon, cip, yakıt tankeri ve mühimmat vardı. 21 çıkarma gemisi ise boştu. Konvoyu havadan uçaklar korudu. Asker dolu gemilerden marşlar yükseliyordu. Mersinliler el sallıyor ve ağlıyordu. Çünkü 43 gemilik konvoy ilk kez denizaşırı kara, deniz ve hava ortak harekâtını gerçekleştirecekti. Konvoya öğleden sonra SAS ve SAT timlerini taşıyan J-18 ve J-20 jandarma botları da katıldı” dedi.

Şaşırtma konvoyunda Truva liderliğinde 6 ticari gemi

Kaptan Hanhan, ikinci gruptaki gemilerin hedef şaşırtma amaçlı sahte konvoyda yer aldığını belirtti. Hanhan, “Bu gemilerin oluşturduğu konvoyun başında Truva feribotu vardı. Kaynaklarda bu sahte konvoyda 6 geminin yer aldığı ve hepsinin boş olduğu belirtilir. Truva dışında hiçbirinin ismi kaynaklarda geçmiyor. Gemilerin her kaynakta boş olduğu belirtildiği için demirde bekledikleri düşünülüyor. Truva feribotu, önce sahte konvoyda yer aldı sonradan adaya asker sevkiyatında kullanıldı.” dedi.

Son gruptaki 4 gemi harekata destek verdi

Üçüncü gruptaki ticari gemilerin Kızılay belgelerinde adlarının geçtiğini belirten Kaptan Hanhan, “Bu gemilerde adadaki askerlere Kıbrıs’a yardım götüren gemilerdi. Yenigün, Renktaş, Şarköy ve Kaptan Mehmet isimli 4 gemi üstlendikleri zorlu görevleri başarıyla yerine getirdi.” diye konuştu.

 

300 mürettebatıyla 15 ticari gemi

Kaptan Hanhan, “Sonuçta Kıbrıs Barış Harekatı’na ismi belirlenen 9 ve ismi belirlenemeyen 6 ticari gemi katıldı. 15 ticari geminin katılımı önemlidir. Bir ülkenin deniz gücünü tanımlarken en iyi örnek 20 Temmuz 1974’te gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekâtı olur. Deniz Türk Deniz Kuvvetleri ve ticaret filosu gemilerinin ortaklaşa görev yapmasıdır. Deniz gücü, donanma gücünden fazlasıdır. Deniz gücü, bir milletin deniz üstünde büyüklüğünü mümkün kılan her şeyi içine alan geniş bir konudur. Gemideki toplam sivil mürettebat yaklaşık 300 kişi. Ne yazık ki bu harekata katılan 15 gemiden hiçbiri günümüze kadar korunmamış.

İki sivil denizci iki askeri harekat anısı

Harekat sırasında M/V General Ragıp Gümüşpala’nın güverte zabiti olan Turan Sayın,

“Gemimiz Taşucu-Girne arasında seferler yaptı. Gemimizde askeri makamlarla irtibatı sağlayan şu an rütbesini hatırlayamadığım bir subay vardı. Bununla birlikte başa, kıça ve miyar güverteye monte edilen makineli tüfekleri kullanacak askerler vardı. Geminin ikinci kaptanı Ahmet Süsler’di. Gemide daha çok mühimmat vardı. Gemiye katılmak için İstanbul’dan yola çıktım. Acente görevlisi beni Taşucu’na getirdi. Taşucu askeri liman haline gelmişti. Yolda barikatlar vardı. Kimliğimizi sordular, durumumuzu anlattık ve öylece gemiye katıldım.”

M/V Köyceğiz gemisinin çarkçılarından Vural Bozkuş

“Köyceğiz gemisinde 3. üçüncü mühendistim. Geminin süvarisi(kaptanı) Şefik Göğen’di. Temmuz 1974’te İskenderun’dan maden yükü alıyorduk. Yüklemenin bitimine 2-3 gün vardı. Askerin emrine girme haberi gelince yüklemeyi bıraktık. Ama gemide 3 kadın yolcu vardı. Bunlar gemi personelinin eşleriydi ve İskenderun’dan evlerine yolladık. Mersin’den asker ve mühimmat yükledik. Girne’ye sanırım 6-7 sefer yaptık. 19 Temmuz 1974’te yola çıktığımızda üstümüzde uçaklar uçuyordu. Uçaklarımızın Yunan uçakları ile it dalaşı yaptığını gördük. Harekatta adaya çıkan askerlerle beraber bende gittim. Çıkarma plajında bir binaya girdim. Hatıra olması için bir tabağı elime aldığımda Rumlar binaya ateş etmeye başladılar, yere düştüm. Güçlükle kurtularak Köyceğiz’e geri döndüm.”