Turizmden önce Bodrum’u dünyaya tanıttı

Binlerce yıldır derinliklerde avlanan sünger, antik çağlardan beri insanoğlunun hizmetinde. Antik çağlarda zırh ve miğfer korumasıyla başlayan kullanım alanı yüzyıllar içinde bebek emziği hatta tıbbi ilaç sektörüne kadar genişledi. 1765 yılında iç organları olmayan bir hayvan olarak literatüre giren süngerin yerkürede 5 binin üzerinde türü bulunuyor. Türkiye’nin en ünlü tatil yöresi Bodrum, 1950’lerde turizmle tanışana kadar Ege Denizi’nin sünger merkeziydi. Dünyanın en kaliteli süngerlerini çıkaran Bodrumlu avcılar geçimlerini sağlarken, ürünler Yunanistan ve İtalya üzerinden dünyaya yayılıyordu.

Teknolojiyle yerini endüstriyel ürünlere bırakan süngerin avcılığı 2003 yılında Türkiye’de yasaklanmıştı. Bodrum’u dünyaya tanıtan değer olmasına olan sünger avcılığının son temsilcisi Aksona lakaplı Mehmet Baş, bu kültürü yaşatmaya çabalıyor. 1965 yılında henüz 15 yaşındayken başladığı sünger avcılığını bugünlere kadar getiren Aksona Mehmet, yasağın uygulanmadığı Kuzey Ege kıyılarına bir sefer düzenledi. Bodrumlu son süngerci Aksona Mehmet, yapmak isteyen gençler olmadığı için mesleğin yok olmak üzere olduğu mesajını vermek için Aksona Mancorna adlı yelkenlisiyle 16 gün engin mavilikte kaldı ve 600 deniz mili yaptı. Aksona Mehmet, Bozcaada seferinin ardından Bodrum’a döndüğünde bandoyla karşılandı. Bodrum Limanında düzenlenen törene Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras ve Bodrum Kent Konseyi Başkanı Arif Yılmaz’ın yanı sıra vatandaşlar katıldı. Bodrum Bandosu’nun seslendirdiği marşlar eşliğinde gerçekleşen töreni ilçede bulunan yerli ve yabancı misafirler ilgiyle izledi.

“Sünger bu maviliklerin öz kültürüdür”

Aksona Mehmet, “Halikarnas balıkçısının, hayatını kaybeden sünger avcılarının ve deniz gurbetçilerinin anısına; tarihi seferimizi tamamladık. Tüm zamanların sünger avcıları, derinliklerin isimsiz kahramanlarına Ege’nin maviliklerinden selam olsun.” dedi. Mehmet Baş, “1965 yılında henüz 15 yaşımdayken girdiğim sünger avcılığında Sicilya adasından Kuzey Afrika kıyılarına kadar gittim. Mesleğimin çok önemli bir uluslar arası ilişki yöntemi olduğunu, kültürler arasında köprü görevi yaptığını gördüm. Turizmden önce Bodrum’u dünyaya tanıtan bu mesleğin yaşaması için elimden geleni yapıyorum. Gençlere ve gelecek kuşaklara bu mesleği en azından tanıtırsak kültürlerine sahip çıkmalarını sağlamış oluruz. Sünger avcılığı yok olup gitmemeli, çünkü bu sünger avcılığı bu toprakların öz be öz kültürüdür.” dedi.

“Süngerciliği anlatmaktan vazgeçmeyeceğim”

Aksona Mehmet, “ İnsanlarımız üzerinde yaşadığımız bu muhteşem topraklara ve engin maviliklere saygı duymalı ve sahip çıkmalı. Asırlardır usta çırak öğretisiyle süregelen ve bu gün Bodrum denizciliğinin temellerini kuran derin mavinin isimsiz kahramanları olan sünger avcılarına Bodrum çok şey borçludur. Bu kültürle yoğrulmuş bir deniz adamı olarak süngerciliği, Anadolu’nun kültür mirası olduğunu anlatmak için elimden geleni yapacağım. Mavi yolculuk 1975 yılarında süngercileri tarafından başlatıldı. 1986 yılında Ege Denizi’nde hastalanınca süngerciler tekne turizmine yönelmişti. Ömrümü bu sevdaya adadım, koca deryaların insanoğluna karşılıksız sunduğu bu muhteşem ürüne ve uğruna canlar verdiğimiz maviliklerin siyah incileri Bodrum’a çok değer katmıştır.” dedi.

Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras ise, “Süngerciler Bodrum’un tarihinde çok önemlidir. Bodrum’da denizcilik, ahşap tirhandil, gulet imalatı varsa bunu emektar süngercilere borçluyuz. Aynı zamanda mavi yolculuğun başlangıcıdır süngercilik. Cevat Şakir, Azra Erhat ve Sabahattin Eyüpoğlu bir tirhandille Bodrum’dan Gökova’ya açılmıştır. Bodrum’a Süngercilik Tarihi Müzesi yapacağız. Unesco’nun Yaşayan İnsan Hazineleri’ne Aksona Mehmet girene kadar çalışacağız” dedi.

“Aksona Mehmet listeye giren ilk denizci olmalı”

dav

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Yaşayan İnsan Hazinesi’ listesine girecek ilk deniz adamının Mehmet Baş olması için 2017 yılında resmi başvuruda bulunduklarını söyledi. Öztürk, “8 bin 337 km denize kıyısıyla ülkemizin denizel kültür mirasını gelecek kuşaklara taşıyan sünger avcısı Mehmet Baş bu listeye en uygun kişidir.İtalya, Yunanistan ve Tunus bile tanınmaktadır. Ülkemiz deniz ve sualtıseverler tarafından çok sevilen, sualtı camiasının örnek gösterdiği Mehmet Baş, endüstriyel gelişme ile gittikçe azalan sünger avcılığını gelecek kuşaklara anlatan tek usta olduğu kadar denizlerimizin korunması içinde yoğun çaba harcamaktadır. Aksona Mehmet’in, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) listesine girmesi denizciler arasında büyük heyecan oluşturacak.” dedi.