Hızla kirlenen Marmara Denizi’nin kurtarılması için çabalayan bilim insanları Türkiye’de ilk kez uygulanan bir yöntemle derinlerde ki mercanları başka yere naklediyor. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi’nde ki akademisyenler; Yassıada ve Sivriada’nın 20-30 metre derinliğinde ki kırmızı ve siyah mercanları Neandros Adası’na özel yöntemlerle taşıyor. İstanbul Valiliği’nin de desteklediği proje ile ekosistem ve besin zincirinin önemli halkası mercanlardan 200’ü başka yere dikilecek.

Yassıada inşaatı ve İstanbul’un kanalizasyonu

Binlerce yıldır çevresinde insanların yaşadığı Marmara Denizi, 7 metropolde ki yaklaşık 25 milyon insanın atıklarıyla hızla kirleniyor. 4 büyükşehirde ki sanayi kuruluşlarının yanı sıra, kanalizasyon sisteminin de boşaltıldığı Marmara Denizi’nde halen varlığını sürdüren mercan kolonileri ise ekosistemin en önemli parçalarından biri. İnsan yaşamı olmayan Yassıada ve Sivriada açıklarında görülen son mercan kolonileri de süregelen inşaatlar ve insansal atıklarla (şehir kanalizasyonu) yok olma tehlikesiyle karşılaşınca bilim insanları harekete geçti.

Kirlenmeyen sadece Neandros Adası kaldı

İstanbul Su Bilimleri Fakültesi, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı ve Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği, Türkiye’de ilk kez uygulanan bir yöntemle mercan kolonilerini başka yere nakletmeye başladı. 20-30 metre derinliklerde biyolojik çeşitlilik barındıran mercan topluluklarını yok olmadan önce insansal etkilerin daha az olduğu Neandros Adası açıklarına taşıyan bilim insanları özel yöntemler uyguluyor. Mercanlar uzman dalgıçlar tarafından kökleriyle birlikte alınarak özel kaplarla önce tekneye çıkartılıyor. Ardından kimyasal ve inşaat atıklarından uzak Neandros Adası’nın derinliklerine götürülerek tekrar dikiliyor.

Türkiye’de ilk kez uygulanan projenin sorumlusu İstanbul Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi D. Eda Yalçın; “ Bu zorunlu taşınma ile mercanlar fiziksel zarardan etkilenmeyecek ve genetik zenginliklerini koruyacaklar. Tropik bölgelerde yapılan bu çalışmayı ilk kez ülkemizde deniyoruz. İspanya-Fransa kıyılarında da çok az denendi. Mercanların yeni yerlerine uyum sağlaması ve tekrar hayat bulmasını çok istiyoruz” dedi.

Mercanlar, ülkemizde sadece Kaş-Fethiye arasında ve Ayvalık kıyılarında bulunuyor. Marmara Denizi ise Karadeniz ve Ege Denizi arasında koridor görevi yaptığından az da olsa mercan kolonisi barındırırken dünyada başka örneği bulunmuyor. Mercanlar, ağaçsı yapıları sayesinde başka canlılar için yumurtlama ve yaşam alanı görevinde. İnsanların ulaşamadığı derinliklerde yaşayan mercanlar, 2 yıl önce Yassıada’da başlayan inşaatla zarar görmeye başladı. Kadıköy’de ki Kurbağlıdere’den toplanan kanalizasyon atıklarının mercanların üzerine atılması toplu ölümler meydana getirdi. Mercanlarla birlikte süngerler, pina kabukları ve birçok deniz canlısı yok oldu. Projenin sualtı sorumlusu Volkan Narcı; “Marmara’da ki kirlilik öyle bir hal aldı ki derinlerde ki mercanlar bile atıklardan etkilenip toplu şekilde ölüyor. Kurtarabildiğimiz kadar mercanı Neandros Adası’na tekrar dikeceğiz. İlk etapta 200 mercanı taşıyacağız” dedi. Projeye destek veren İstanbul Vali Yardımcısı Serdar Cevheroğlu’da, mercanların üzerini saran hayalet ağların temizlenmesine yardım etti.