Venüs gözlemi için geldi Truva’yı buldu

21 yıldır UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde ki Truva’yı tanıtmak isteyen T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2018’i Truva yılı ilan etmişti. Çanakkale’nin Teyfikiye köyü içindeki kazı alanı İzmirli ozan Homeros’un İliada ve Odysseia destanlarına anayurtluk yaparken; Aşil, Hektor, Helen, Agamemnon gibi mitolojik kahramanların anıldığı antik kent. 4500 yıl öncesine tarihlenen Truva antik kentinin 9 katmanı, en az 3 bin yıllık bir medeniyete ev sahipliği yaptığını kanıtlıyor. İlk kazıları yapan Alman arkeolog Heinrich Schliemann’ın yurt dışına kaçırdığı ‘Kral Priamos’un Hazinesi’ dünya arkeoloji tarihine kazınmıştı. Schliemann’ın eserleri 1874’den itibaren 3 parti halinde Yunanistan üzerinden kaçırdığı belirlenmişti.

Deniz kıyısında değil çorak arazide

Alman arkeolog Schliemann’ın 1874 yılında bulduğu arkeolojik alanın aslında 113 yıl önce Hırvat bilim insanı Roger Joseph Boscovich’in tanımladığı ortaya çıktı. Anadolu’da çalışmalar yapan Dubrovnik doğumlu fizikçi, astronom, matematikçi, filozof, keşiş, arkeolog, tarihçi ve diplomat Boscovich’in Hırvatistan’ın en ünlü bilim insanlarından olduğunu öğrenen Türkiye Sualtı Arkeoloji Vakfı Başkanı Oğuz Aydemir önemli bir gerçeğin bilinmesini sağladı. Boscovich’in 1761 yılında İstanbul’dan gemiyle Bozcaada’ya gittiğini ve Batı Ege’de çalışmalar yaptığını öğrenen Aydemir, 1784 yılında yazdığı “İstanbul’dan Polonya’ya seyahat Güncesi” adlı raporu Türkçeye çevirtti. Truva’nın, Bozcaada karşısında ve deniz kıyısında olduğu görüşüne karşı çıkan Boscovich’in, içlerdeki çorak araziye doğru yürüyerek antik kentin tam yerini bulduğu belirlendi. Aydemir, İtalyanca raporu Türkçe ve İngilizceye çevirtti. Aydemir, “ Truva savaşı M.Ö. 13. Yüzyılda meydana geldi. Venüs gezegeninin güneşin önünden geçişi için geldiği Anadolu’da Truva harabelerini inceleyen Boscovich, dönemin popüler düşüncesini reddederek, denizden daha içeride olduğunu kanıtladı. Boscovich’in eserinin 2018 Truva yılı kapsamında kütüphanelere kazandırmanın gururunu yaşıyoruz.” dedi.

“270 yıl önce kuantum fiziğiyle ilgilenmiş”

Hırvat Bilim ve Sanat Akademisi’nden Doç. Dr. Marijana Boric, “Boscovich, fizik, kimya, matematik, astronomi, jeodezi, hidroteknik ve arkeoloji gibi geniş bir yelpazede çalışmalar yapmış bir diplomat. Birbirini çeken ve iten kuvvetler kuramını, mikrokosmos düzeyinde maddenin yapısını, büyük patlamayı, kuantum ve atom kuramını incelemiş. Papa 14. Benedict’in emriyle 1742’de Roma’da ki St. Peter bazilikasının çatlayan kubbesinin onarmış, İmparatoriçe Maria Theresa’nın isteğiyle Milano Katedrali’nin kubbesini yenilemiş. Venüs’ün güneşin önünden geçişini izlemesi için Kraliyet Cemiyeti adına Haziran 1761’de İstanbul’a gönderildiğinde Truva’yı gezme fırsatı bulmuş. Truva’nın deniz kıyısında olduğu görüşünü reddederek, çorak arazide inceleme yapmış. Troya harabelerini matematik ve astronomik sorunlarla inceleyerek kıyıda olmadığı sonucuna ulaşmış. Bu gözlemleri 113 yıl sonra Alman Schlieman teyit etti.” dedi.

Büyükelçi Hızlan: Antik kentin tam yerini anlatmış

Türkiye’nin Hırvatistan(Zagreb) Büyükelçisi Babür Hızlan ise, “ Hırvat kökenli dünyaca ünlü bilim insanı Boscovich’in eseri Truva ile ilgili önemli bilgileri ortaya koymuştur. Boscovich, antik kentin keşfedilmesinden önce tam yeriyle ilgili bilgileri ortaya koymuştur.” Dedi.

Türkçeye kazandırılan en eski rapor

Boscovich’in Roma Troya’sı olan antik kenti rapor ettiğini savunan Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi ve eski çağ uzmanı Doç. Dr. Reyhan Körpe, “Boscovich’in raporu, 16-19. Yüzyıl arasında bölgeye yapılan seyahatler içinde Türkçeye çevrilen tek rapor. Boscovich’in ziyareti ilginç bilgiler vermekte. Zamanının önde gelen entelektüellerinden biri olarak sadece antik kaynakları değil bölgeyi ziyaret eden seyyahların da kitaplarını okuduğu anlaşılıyor. Troia dünyada antik yerleşimler içinde sayılabilecek ilk 10 arasında. Bulduğu yerin Aleksandria Troas olduğunu düşünürsek 257 yıl önce harabelerin çok daha fazla ayakta olduğu anlaşılıyor. Rapor, 16. yüzyıldan 19. yüzyılın sonuna kadar bölgenin sosyoekonomik, kültürel ve siyasi yapısına da ışık tutan son derece önemli belge. Raporda geçen ‘ 4 adet küçük madalya bulundu, üçünün üzerinde Roma harfleri vardı, dördüncünün üzerinde ise Türkçe dışındaki bir Doğu alfabesi vardı’ cümlesi bana ilginç geldi.” dedi.