İstanbul’un Thedosoius Limanı

İstanbul ulaşımının en önemli aşaması Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan MARMARAY çalışmaları, İstanbul’un tarih boyunca dünyanın en önemli liman kentlerinden biri olduğunu kanıtlamıştı. İmparator I. Thedosoius tarafından 4. Yüzyılda yaptırıldığı için Thedosoius Limanı olarak adlandırılan liman, İstanbul Arkeoloji Müdürlüğü tarafından gün yüzüne çıkartılmıştı. Bulanan 37 gemi batığı, İstanbul Üniversitesi’nin Yenikapı Batıkları Kazısı ve Konservasyon Projesi ile topraktan çıkartılırken, Yenikapı 12 isimli geminin tıpkısı yapılmıştı. Prof. Dr. Ufuk Kocabaş ve Dr. Işıl Özsait Kocabaş başkanlığındaki ekip tarafından ortaya çıkarılan Yenikapı 12, içinde bulunan sikkeye göre 9. yüzyıla tarihlenmişti. Kıyılar arasında deniz ticareti yaptığı düşünülen Yenikapı 12’nin rekonstrüksiyonu(yeniden aslına uygun yapımı), Avrupa Birliği’nin sağladığı finansal destekle Rahmi Koç Tersanesi’nde yapıldı.

Daha çok ziyaretçi görebilecek

dav

7 metre uzunluğunda 2.3 metre genişlikteki Yenikapı 12, İstanbul Arkeoloji müzesinde yaklaşık 1 yıl sergilendikten sonra Rahmi M. Koç Müzesi’ne getirildi. İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, müzeye kazandırılan geminin tarihi önemine değindi. Prof. Dr. Ufuk Kocabaş ise, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde 400 bin ziyaretçinin merakla ilgilendiği geminin yeni yerinde daha çok ziyaretçiye hizmet edeceğini söyledi.  İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürü Rahmi Asal ise, gemi kalıntıların ortaya çıkmasıyla İstanbul Üniversitesi’nin bilimsel başarısını dünyaya kanıtladığını vurguladı.

 Yenikapı 12’nin içindeki kiraz ve şeftali meyve çekirdekleri, kentin kuruluşunun yıldönümü olan ‘Mayıs Festivali’ne yiyecek içecek getirdiğini işaret ediyor. Aynı zamanda bu aylar Marmara Denizi’nde patlak veren ani lodos fırtınaların mevsimi olduğundan teknenin rıhtımdan ayrıldıktan hemen sonra ya da mendireklerden çıkmadan liman içinde biraz ilerlediğinde güneyden gelen böyle bir fırtına sebebiyle battığı ve kalkan kumun geri çökelmesi sırasında batan teknenin üstünün örtüldüğü düşünülüyor. Yeniden yapılmasında beş ağaç cinsi kullanıldı. Dış kaplamalar kestane; postalar ve yelken yatağı dişbudak; ahşap çivilerde kırmızı meşe; döşeklerde meşe ve ceviz, omurga ve kavelalar gürgen; çapa tahtası ve iç kaplamalar meşe ağaçlarından işlendi. İmparator I. Thedososius döneminde (MS 379-395) Konstantinopolis’in Marmara kıyısına şimdinin antik Lykos (Bayrampaşa) nehrinin kumla doldurduğu ve günümüz kıyı çizgisinden 300 metre kadar içeride kalan bu eski doğal koyda kurulan Theodosisus Limanı, kentin en büyük ticari limanıdır. Arkeolojik çalışmalar sonucu ortaya çıkarılan Yenikapı 12, 37 batıktan taşıdığı yük, amforalar, mürettebatın kişisel eşyaları ile ön plana çıkıyor.