“Deniz Kâşifi” adlı insansız su altı planörü

İş Bankası’nın Aralık 2022’de ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün kullanımına sunduğu “Deniz Kâşifi” adlı insansız su altı planörü, yaz aylarının en sıcak günlerinde bir takım riskler barındıran Marmara Denizi’ne tekrar getirildi. Marmara Denizi ve Akdeniz’deki araştırmalarının ardından oksijen seviyelerinin en aza indiği yaz günlerinde ODTÜ’nün R/V Bilim II gemisiyle çalışacak cihaz Yassıada’dan suya bırakıldı. İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri Gamze Yalçın, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Barış Salihoğlu ve Müdür Yardımcısı Devrim Tezcan’nın katılımıyla gerçekleşen törende Deniz Kaşifi’nin yeni görevi hakkında bilgiler verildi.

“Deniz kirliliğini hepimizin ortak meselesi olarak görüyoruz”

İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Gamze Yalçın, müsilaj sorununun kirlilik boyutunu ortaya koyduğunu vurguladı. Yalçın, “ODTÜ ile yaptığımız iş birliğiyle bilimsel araştırmaların kapsamının genişletilmesini hedefliyoruz. Deniz Kâşifi, iklim değişikliğinin denizlerdeki olumsuz etkileri başta olmak üzere yüksek veri ihtiyacı duyulan sorunların tespiti, takibi, çözüm önerileri geliştirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınabilmesi için veri topluyor. Bu veriler, Marmara’da yaşanan müsilaj gibi felaketlerin ve kirliliğin önlenmesinin yanı sıra deniz ekosisteminin sürdürülebilirliğine yönelik bilimsel çalışmalara katkı sunması açısından da büyük önem taşıyor” diye konuştu.

“Oksijenin yaklaşık yüzde 50’sini okyanuslar üretiyor”

Denizlerdeki kirliliğin azaltılması ve ekolojik dengeyi korumak için Türk Deniz Araştırmaları Vakfı’nın düzenlenlediği 3. Marmara Denizi Sempozyumu’na ev sahipliği yaptıklarını belirten Yalçın, “Dünyanın yaklaşık yüzde 70’ini kaplayan, oksijenin en az yüzde 50’sini üreten ayrıca pek çok kaynağı bize sunan okyanuslar ve denizler için hepimizin eylem sorumluluğu var” dedi.

“Denizlerin bilinmeyenlerini birlikte keşfedeceğiz”

ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu ise, karasularımızda yapılacak deniz araştırmalarını bir adım ileriye taşıyacak Deniz Kâşifi’nin sürekli insan müdahalesine ihtiyaç duymadan otonom operasyonlar yapabileceğinin altını çizdi. Salihoğlu, ” Deniz Kâşifi sürdürdüğümüz deniz araştırmalarına tamamlayıcı yapıda bir cihaz. Deniz Kâşifi’nin Marmara Denizi çalışmasını iki aşamalı planladık. Şimdiye kadar toplanan verilerle müsilaj olayına eğilimli denizlerde, oksijen seviyelerinin düşük olduğu sularda çözüm önerileri geliştirmek için gerekli kritik bilgiler sağlandı. Cihaz, ilk aşamada sabit ölçüm istasyonu gibi kullanılarak aynı noktada 900 metre derinliğe daldı ve İstanbul Boğazı’ndan çıkan jet akıntısının etkisi 24 saat gözlendi. İlk kez Boğaz jetinin etkisi yerinde ve gerçek zamanlı olarak ölçülebildi.” dedi.

Marmara Denizi’nde oksijen kışın bile sınırlı

Salihoğlu, “İkinci aşamada ise Doğu-Batı uzanımlı 76 km uzunluğunda bir hat boyunca ölçümler yapıldı. Hat boyunca, Marmara Denizi’ne özel iki tabakalı sistemde, tabakalar arası etkileşimi yüksek çözünürlükte belirlemek için yüzey ile 50 metre derinlik arasında veri toplandı. Bu ölçümler, kış koşullarında bile birçok alanın oksijen yönünden fakir olduğunu gösterdi. Buna karşın, Bandırma ve Edremit Körfezleri’nin de bulunduğu güney bölgesine oksijenli Akdeniz alt suyu girişi gözlendi. Fakat batıdan doğuya gittikçe bu etkinin tamamen kaybolduğu ve İzmit Körfezi gibi bölgelere yeterli oksijen taşınımının kış koşullarında bile çok sınırlı kalacağı ortaya kondu.”dedi