“Denize düşen kazazedenin işi daha zordur”

Bu gibi tekneleri kullananlar başlarına herhangi bir kaza geldiğinde  kendi güvenlikleri ile ilgili olarak bir çok tedbir alabilir, ekipman ve alet temin eder, bunları üstünde veya teknesinde bulundurabilir. Lazım olduğunda kullanmasını biliyorsa kullanır, yardım ister veya kendi başının çaresine bakabilir. Bu şahıslar varsa telsiz, yoksa GSM telefonlar ile yakınlarını , yetkilileri, yakınlardaki tekneleri aramalı, biliyorlarsa usulünce telsiz kanallarından yardım istemeli, durumları, hareket edip edemedikleri  ve takribi mevkileri hakkında bilgi vermelidirler. Kazazedeler kendilerine yardım geliyorsa mümkün olduğunca stabil kalmalı, kendilerini tehlikeye atmamalıdırlar. Yardım etmeye gelenlere kendilerini belirtmek, onların dikkatlerini ses, ışık ve duman cihazları ile çekmek ve kurtarma çalışmalarına yardımcı olmak, yapmaları gereken esas eylemlerdir. Eğer bu kazazedelerin telsiz veya telefon imkanları yoksa tek yapacakları görebildikleri deniz taşıtları veya alçaktan az süratle uçan hava taşıtlarının dikkatini çekmek onlardan yardım istemek olmalıdır. Bu kazazedeler suya düşmek zorunda kalmışlarsa işleri daha da zorlaşır can yeleklerini giyip , beklemek hipotermiye düşmemek için gerekenleri yapmak tek çareleridir. Eğer yanlarında duman kandili, el maytabı veya su geçmez fener varsa gelmesi muhtemel kurtarıcılara işaret verebilirler. Bahsedilen bu malzemeleri eksiksiz temin etmek  ve yöntemler ile ilgili olarak bilgi almak için ilgili kurumlardan eğitim alınabilir.

Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kıyı Emniyet Genel Müdürlüğü, Deniz Polisi ve DAK/SAR

Bu arada kazaya uğrayanların yakınları, teknelerini veya deniz  oyuncaklarını kiralayanlar hatta marina veya barınak yetkilileri zaman geçtiği halde geri dönmeyen, gideceğini bildirdiği yere varamayan, çağrılara cevap vermeyen veya gözden kaybolan bu gibi kimseler için vakit kaybetmeden acil duruma geçmeli, bulabildikleri denizde arama kurtarma ile ilgili tüm kişi ve kurumları harekete geçirmelidir. Bu kişi ve kurumlara kaybolanların kimlikleri, eşkalleri, kullandıkları teknenin tanımı, rengi, şekli etraflıca anlatılmalı, gittikleri veya sürüklendikleri istikamet doğru olarak bildirilmeli, gitmeyi planladıkları bir yer varsa açıkça anlatılmalıdır. İstanbul’da Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kıyı Emniyet Genel Müdürlüğü, Deniz Polisi ve DAK/SAR unsurları her çağrıya cevap verebilir ve gerekli yönlendirmeleri yaparak müdahaleyi başlatır. Ayrıca 112 ve AFAD kanalından da acil çağrılar bu unsurlara ulaşır. Bundan sonra iş resmi veya gönüllü ama işini iyi bilen ve aralarında koordinasyon sağlayabilen kurtarma teşkilatlarındadır.

Ülkemizin deniz alanı ve kıyıları hayli çok olduğundan, bir çok göl ve akarsu bulunduğundan ve iklimde ılıman olduğundan buralarda amatör denizcilik ve suda eğlence ile spor faaliyetleri yaygın olarak yapılmaktadır. Bu kadar büyük alanda hemen her yerleşim merkezinde, her limanda, her barınakta resmi arama kurtarma birimleri barındırmak, özel yapım tekneler donatmak nerdeyse imkansızdır. Kaldı ki bu kurumların diğer denizcilik faaliyetleri , ticari denizciliğe destek çalışmaları ve kolluk görevleri nedeniyle her çağrıya yetişmeleri imkân dahilinde değildir.

Denizcilikte ileri ülkelerde bu durum gönüllü veya yarı resmi yarı gönüllü arama kurtarma teşkilatları ile büyük ölçüde halledilmiştir, en önemli örnek olarak İngiltere kraliyet denizde can kurtarma servisidir Kısaca adı RNLI olan bu gönüllü oluşum İngiltere adalarının çepeçevre etrafını saran  300’e yakın irili ufaklı istasyon , binlerce özel yapım kurtarma teknesi ve 20 bine yakın gönüllü ile 1800’lü yıllardan beri görev yapmaktadır.

Bizim ülkemizde de bu böyle olabilir, o kadar sık olmasa da şimdilik,

1. İstanbul ve İzmit körfezi için Asya yakasında Kadıköy – Eskihisar arasındaki sahilde üç adet.
2. Karadeniz sahillerinde daha zorlu denizler olmasına karşın Asya ve Avrupa’da birer tane olmak üzere iki adet,
3. Marmara’nın batı sahilleri Sarayburnu’ndan Silivri’ye kadar uzayan alanda üç adet, toplamda sekiz adet mevcut unsurlardan ayrı boş yerlerde gönüllü arama kurtarma istasyonu kurulması yüzlerce vatandaşımızın hayatının kurtulmasını sağlayacaktır.

Çünkü bu istasyonlar olası bir olayda seri olarak harekete geçebilecek gönüllüleri barındıracak, kaza geçiren, sürüklenen, yanan, batan teknelere 30- 60 dakika içinde ulaşabilecek durumda olacaktır. Hatta bu istasyonlar çok açılıp geri dönemeyen yüzücülere, şambrel veya simitle açılanlara bile hizmet verebilir.

Çok anormal bir kasırga hariç, kıyıdan 5 veya 6 mil açıkta bulunan akıntı ve rüzgarla sürüklenen ve yardım isteyen bir tekneye, 25-30 mil süratle gidebilen bir özel kurtarma botu, olay yerine yakınlığına göre hazırlanma süresi dahil en fazla 20-25 dakikada ulaşabilir ve can kaybı oluşmadan kazazedeler kurtulabilir.                                                                                                         Genellikle denizi amatörce, eğlence ve spor için kullananlara yönelik bu gibi istasyonlar daha sonra yurt sahillerine yayılabilirse gerçekten önemli bir iş başarılmış olacaktır. Bilindiği üzere bahsedilen amatör denizciler ve küçük tekneler dahil bu kategorinin dışında yer alan daha büyük ve ticari teknelere, açık denizlerde ülkemizin mevcut  resmi arama kurtarma ve tahlisiye kurumları müdahale etmekte çok önemli başarılar kazanmaktadır.

Karadeniz ve bazı İstanbul plajlarında İtfaiyenin bünyesinde istihdam edilmiş can kurtaranları görmekten mutlu oluyoruz, tespitlerimize göre bu cankurtaranlar işe başladıklarından bu yana bir çok boğulma vakasına müdahale ederek ve önleyici çalışmalarla can kayıplarını azaltmışlardır. Bu personelin mevcut jet ski adetlerinin arttırılması veya özel yapım, pervaneleri korumalı, yumuşak karinalı şişme botlarla takviye edilmeleri hareket kabiliyetlerini daha da arttıracaktır.

“Kayıpların kazazedelerin canlarını kaybetme ihtimalleri çok artar”

Aksi takdirde maalesef son yıllarda olduğu gibi amatör ve sportif teknelerin oluşturduğu kaza ve arızalar ile yüzenlerin kaybolmasında ilgililere geç haber verildiğinde çok uzak mevkilerden gelen arama kurtarma birimleri 15- 16 saat sonra aramaya başlarsa, gün geceye dönerse sonuç almak zor olur, kayıpların kazazedelerin canlarını kaybetme ihtimalleri çok artar. Kıyılarda bekleyen üzgün yakınları ise oralara gelen umut tacirlerinden veya   saatler sonra kıyıdan 500 metre açıkta sözde arama yapan iyi niyetli olduğunu umduğumuz kişilerden medet umarlar teselli bulurlar. Bu tartışma da birkaç hafta sürer sonra unutulur gider.

Biz, DAK/SAR olarak 21 yıldan beri tamamen gönüllü olarak yukarıda bahsettiğimiz arama kurtarma istasyonlarından birini kurduk ve aktif olarak çalışıyoruz, bu zaman zarfında 3800 civarında arama kurtarma operasyonuna çıkarak bunlarda 10 binin üstünde vatandaşımıza destek olduk. Bu olayların vahim olanlarında can kaybı tehlikesi olan 585 kişiyi kurtardık. Bu faaliyetleri 300’den fazla gönüllü ve özel tip kurtarma botları sayesinde gerçekleştirebiliyoruz. 21 yıldan beri böyle bir istasyonun her bakımdan faaliyetini sürdürmesinde ve personeline eğitim verilmesinde çok tecrübeli ve bilgiliyiz. Yapılan eğitimler sonucu amatör ve gönüllü personel özveri ve cesaretle kendi canını bile tehlikeye atarak birçok başarılı kurtarma gerçekleştirmiştir.

DENİZCİLER DAYANIŞMA DERNEĞİ BAŞKANI MURAT KAYA