Mercan başarısı The Guardian’a konu olmuştu

FOTOĞRAFLAR: FERHAN COŞKUN

Marmara Denizi, 7 metropolden yaklaşık 25 milyon insanın atıklarıyla hızla kirleniyor. 4 büyükşehirdeki sanayi kuruluşlarının yanı sıra, kanalizasyon sisteminin de boşaltıldığı Marmara Denizi’nde halen varlığını sürdüren mercan kolonileri ekosistemin en önemli parçalarından biri. Yassıada ve Sivriada açıklarında görülen son mercan kolonileri inşaatlar ve insansal atıklarla (şehir kanalizasyonu) yok olma tehlikesiyle karşılaşınca bilim insanları harekete geçmişti. 5 yıl önce Marmara Deniz’inde çevresel faktörler hayatları tehlike altına giren sualtı mercanları Türkiye’de ilk kez uygulanan operasyonla kurtarılarak hayata döndürülmüştü. Akdeniz’de İspanya’nın ardından ilk kez uygulanan yöntemle Yassıada ve Sivriada çevresinden alınan mercanlar, Neandros Adası’nın derinliklerindeki duvarlara gönüllüler tarafından özenle dikilmişti. Deniz yaşamı için son derece önemli olan 280 mercanın zorunlu göçünde elde edilen büyük başarı Birleşik Krallık yayın organı The Guardian tarafından geniş bir makale ile duyurulmuştu. Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği gönüllülerinin Neandros Adası açığına yerleştirdiği mercanların düzenli kontrollerine Milliyet muhabiri Gökhan Karakaş’ta eşlik etti.

Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği Başkanı Volkan Narcı liderliğinde gerçekleşen kontrollerde 30 metre derinlerdeki mercanların büyük çoğunluğunun yaşama tutunduğunu görmek herkesi sevindirdi. Türkiye’nin ilk sualtı mercan tarlasına inen bilim insanları ve gönüllüler 280 mercandan yaklaşık 200’ünün getirildiği sualtı duvarına uyum sağladığını belirledi. Volkan Narcı, deniz ekosisteminin devamı için büyük görevler üstlenen mercanların dünyanın eşsiz denizi Marmara için mücevher değerinde olduğunu vurguladı. Mercan tarlasının Marmara Denizi ekosistemi için sevindirici olduğunu vurgulayan Narcı, “Bu yıl 200 mercanı daha bölgeye taşıyarak hem yok olmalarını engelleyecek hem deniz ekosisteminin ayakta kalması için çaba sarf edeceğiz” dedi.

Nadide deniz canlılarının yaşadıklarını alan değişmesine rağmen sıcaklık ve akıntı gibi doğal koşullara uyum sağladığını belirten Narcı, en büyük zararı insansal faaliyetlerden kaynaklandığını açıkladı. Narcı, “Ne yazık ki karşımıza yine hayalet ağlar çıktı. Balıkçıların kayalara taktığı ağlar kullanılmadığı zaman bile deniz canlılarını öldürmeye devam ediyor. Yıllarca deniz dibinde kalan hayalet ağlar pek çok sualtı canlısını pasif avcılıkla yok ediyor. Ağların kurşun ağırlıkları ise başka bir kirliliği doğuruyor. Kurşunlar eridikçe denize zehir saçıyor. En korktuğumuz, mercanların üzerini hayalet ağların kaplaması ve bu nadide canlıların yaşam alanlarının yok olmasıydı bu gerçekleşiyor. Neandros adasının denizel koruma alanı ilan edilmesi gerekli” diye konuştu. Hayalet ağların deniz ekosistemine verdiği büyük zararın önüne geçmek için ellerinden geleni yaptıklarını söyleyen CHP Adalar İlçe Başkanı Ercan Akpolat ise, “Gönüllülük ilkesiyle çıktığımız bu yolculukta  ne kadar çok ağı satha çıkartabilirsek o kadar mutlu oluruz” dedi.

2 bakanlık izni ve onayıyla korunuyorlar

Yılda en fazla 5-8 mm büyüyebilen mercanların sualtının ormanı kabul edildiğini belirten Serco Ekşiyan ise, “Küresel ısınma nedeniyle Akdeniz’deki mercanların yaşamı tehlikede. Marmara Denizi, Akdeniz’in rezerv yani canlı depo alanı. Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği (ADYSK) olarak Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan alınan izinlerle mercanları korumaya çalışıyoruz. Akdeniz endemiği sarı mercanlarına Neoandros adasında yaşam hakkı verdik. 3 katmanlı Marmara Denizi’nde 30 metre derine indirdik” dedi.

 Hayalet ağlar hediyelik eşya oluyor

Öte yandan mercan gibi pek çok canlının yaşamını tehdit eden hayalet ağlar Büyükadalı gönüllüler tarafından hediyelik eşyaya dönüştürülüyor. Ağları büyük özveriyle çıkartan dalgıç Serco Ekşiyan’ın eşi Aytül Ekşiyan, “Ekosisteme zarar veren hayalet ağları geri kazanıyoruz. Çevreye zarar vermelerini engellerken geri kazandığımız ağları hammadde gibi kullanarak küçük hediyelik eşyalar yapıyoruz. Ücret yerine sokak hayvanları için mama karşılığında veriyoruz” dedi.