8 ülkede araştırma yapan Sevinçel kitabı, ismi Atatürk tarafından Muğla’nın Fethiye ilçesine verilen Fethi Bey’in 105 yıl önceki rotasındada 20’den fazla uçuş yaparak yazdı. Fethi Bey Beşiktaş Spor Kulübü’nün 26 kurucusu arasında.

20. Yüzyıldan itibaren Avrupa ülkelerinin havacılık teknolojilerinden geri kalan Osmanlı İmparatorluğu, sivil ve askeri havacılığın gelişmesi için adımlar atarak havacılıkla birlikte uluslararası ilişkilerinin geliştirilmesi için projeler üretilmişti. 1912 yılında İngiltere’ye uçak makineleri eğitimi almak için gönderilen Deniz Yüzbaşı Fethi Bey kendi çabalarıyla ilk askeri pilotlar arasınaydı. Enver Paşa’nın emriyle planlanan, 2 uçaklı İstanbul-İskenderiye(Mısır) arasındaki ilk uzun uçuşa pilotlarımız Fethi ve Nuri Bey uygun görüldü. 8 Şubat 1914’te Yeşilköy’den havalanan Fethi Bey ve Sadık Bey’in kullandığı Muavenet-i Milliye 27 Şubat’ta Şam’daki Taberiye Gölü’nde, Nuri ve İsmail Hakkı Bey’in kullandığı Prens Celaleddin isimli uçak ise 11 Mart’ta İsrail’in Yafa kentinde düştü. Peş peşe kazalarda Fethi Bey, Sadık Bey ve Nuri Bey şehit oldu.

5 yıl süren araştırma ve 20’den fazla uçuş

Türk havacılık tarihinin ilk hava şehidi Deniz Çarkçı Pilot Yüzbaşı Mehmet Fethi Bey’in unutulmaması gerektiğini düşünen Tufan Sevinçel, ilginç bir çalışmaya imza attı. Fethi Bey’in izini süren Sevinçel, önce İngiltere’ye gitti. Denizci bir subayın havacı olma nedenini anlamaya çalışan Sevinçel, Fethi Bey’in uçuş eğitimi aldığı Brooklands ve Salisbury kentlerinde uçak kiraladı. Fethi Bey’in ilk uçuşlarını yaptığı dünyaca ünlü Stonehenge bölgesi üzerinde de uçan Sevinçel, ardından 104 yıl önceki rota üzerindeki şehirleri dolaştı. İstanbul, Adapazarı, Eskişehir, Afyon, Konya, Adana rotasını karadan dolaşan Sevinçel sonra havadan gözlemler yapmak için yine uçak kiraladı. 5 yıl boyunca Fethi Bey’in hayatını araştıran ve kiraladığı uçakla İngiltere, İsrail, Lübnan ve Türkiye’de 20’den fazla uçuş yapan Sevinçel, gözlem ve deneyimlerini Cinius’tan çıkan “Ben Tayyareci Fethi” adlı kitapta topladı.

“Üniversite arkadaşım Türe yolumu açtı”

Türk havacılığına iz bırakan Fethi Bey’i anlatmak istediğini söyleyen Tufan Sevinçel, “Doğa ve tarih tutkunu can arkadaşım merhum Gökhan Türe’ye verdiğim söz ile harekete geçtim.” dedi. Sevinçel, “Tayyareci Fethi Bey imparatorluğun topraklarında uçarken neler düşündü? Fethi Bey’den ve tayyarecilerden bahseden az kaynak vardı. İmparatorluktaki karışıklık, kaybedilen harpler ve topraklar, Sultan Abdülhamid’in tahtan indirilmesi, İttihat ve Terakki Fırkası’nın iktidara gelişi, İngiltere seyahati, Balkan Harbi ve elbette bu kahramanın insani yönü. Hepsi olmalıydı kitabımda.” dedi.

Fethi Bey’in izinde Ukrayna’dan İsrail’e 8 ülke

Sevinçel, “Eğitimini, yaşadıklarını, dönemin hava koşullarını ve Fethi Bey’in uçarken hissettiklerini pilot bakışıyla yazdım. 105 yıl sonra hiçbir duygunun değişmediğini gördüm. İttihat ve Terakki Fırkası, Arap şehirlerindeki isyanları bitirerek Osmanlı’ya bağlılığı arttırmak istemişti. İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri Müzesi arşivlerine girdim, Sofya Havacılık Müzesi’nde, Atina, Selanik ve Makedonya’da araştırmalar yaptım. Fethi Bey donanmadayken gittiği Arnavutluk’un Şingin Limanı’na gittim. Hatta Fethi’nin ilk eğitim aldığı uçak olan 1909 model uçak için Ukrayna Odesa’ya gittim. Dünyaca ünlü Stonehenge anıtının üzerinde O’nun gibi bende uçuş yaptım. Lübnan’da ve şehit olduğu İsrail’in Taberiyye Gölü üzerinde uçtum. Yani hep Fethi’nin yaşadıklarını hissetmeye çalıştım.” dedi.

İlklerin pilotu ilk pilotu yazdı

Türk havacılığında ilklerin pilotu olan Tufan Sevinçel, şimdiye kadar, Airbus 320, Mig-15, L-29, Antonov 2, YAK 52, Ilyushin IL-18 gibi 30’dan fazla uçakla uçtu. Planör, deniz uçağı, kızaklı uçak, helikopter ve Hava Nakliye Pilot (ATPL) lisansları olan Sevinçel, 2009’da tek motorlu uçakla 12 ülkeyi gezerek dünyanın etrafını havadan dolaşan ilk Türk oldu. 37 günde yaklaşık 35 bin km uçan Sevinçel, 2017’de ise yeryüzünden 30 km yükseklikteki stratosfer tabakasında Rus MİG-29 savaş uçağı ile eksi 60 derecede uçan ilk Türk oldu. Sevinçel, “Fethi Bey dönemin şartlarında çok zor bir işe imza attı. Balkan Savaşı’nda gösterdiği faydalardan dolayı Ocak 1914’te Gümüş Liyakat Madalyası alan bu kahraman. Kasım 1913’te Cemal ve Talat Paşa’yı uçurarak, Türk havacılığın ilk VIP uçuşunu yapmıştı. Böylesine önemli bir pilotun tüm havacılar tarafından iyi bilinmesi ve yaptıklarının analiz edilmesi gerekiyor.” dedi.

Enver ve Talat paşa’nın talimatıyla havalanan 2 uçak toplam 2 bin 515 km uçacak ve toplam 25 saat havada kalacaktı. İstanbul, Eskişehir, Afyonkarahisar, Konya, Adana, Halep(Suriye), Humus, Beyrut(Lübnan), Şam, Kudüs(İsrail), El Ariş, Port Said(Mısır), Kahire, İskenderiye arasındaki rota daha sonra Edremit halkının topladığı parayla alınan uçakla tamamlandı. 1903’te Beşiktaş’ın 26 kurucusu arasında olan Fethi Bey’in ismi Atatürk tarafından 1934’te Muğla’nın Megri kasabasına verilmişti.