15 Mart’ta 2 camiye yönelik silahlı saldırıların ardından gelip gelmeyecekleri merak konusu olan Anzak torunları, Türkiye planlarını ertelemediklerini terörün tuzağına düşmeyeceklerini söylediler. 3 ülkede yayınlanan ve Bin 200 ANZAK torununun katıldığı Şafak Ayini’nde en çok ilgiyi Gelibolu’nun renklerinden yapılan Maori yerlilerinin “Napuwae” adlı giysi çekti.

Her 24 Nisan gecesi Anzak Koyu’nda günün doğumunu bekleyerek Çanakkale Muharebeleri’nde hayatını kaybeden atalarını anan Avustralyalı ve Yeni Zelandalılar dünyaya terörden korkmuyoruz mesajı verdi. 25 Nisan 1915’te 40 bin kişilik Anzak tümeninin çıkarma yaptığı koya akşam saatlerinde gelen yaklaşık bin 200 kişi, Yeni Zelanda’nın Christchurch kasabasındaki terör eyleminin kendilerini korkutmadığını kanıtladı. Tarihi Gelibolu Yarımadası’nın büyüleyici atmosferinde sabahlamak için akşam saatlerinden itibaren polis kontrolünde alana gelen Anzak torunları, Şafak Ayini için geleneksel olarak uyku tulumu ve battaniyelerine sarıldı. Geçen yıllara oranla daha hafif olan gecenin ayazından korunmak için birbirlerine yakın sabahlayan Anzaklar, gece boyu 104 yıl önceki çarpışmaları anlatan film ve belgeseller izledi. Dev ekranlardan savaşa katılan iki tarafın askerlerinin röportajlar verilirken, Anzak torunları 13 bin km uzaktan hiç bilmedikleri bir coğrafyada ölen ataları için gözyaşı döktü.

Şafak vakti

Günün ilk ışıklarıyla uyku tulumlarından çıkan Anzaklar deniz kenarına yürürken Şafak Ayini 05.30’da Merasim Kıtası’nın tören alanına gelmesiyle başladı. Türkiye’yi Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Yeni Zelanda’yı Meclis Temsilcisi Trevor Mallard, Avustralya’yı Genelkurmay Başkanı Angus Campbell temsil etti. Genelkurmay Başkanı Campbell, “Avustralya kraliyet ordusuna heyecanla kayıt olan acemi askerler, yakın zamanda Gelibolu’daki savaşın gerçekleriyle karşı karşıya geldi. Bazı düşman siperlerinden birkaç metre uzaktaydılar. Kardeşine mektup yazan er Frederick Trotter, ‘Bizi soğuk ve acımasız hale getiren bu savaşta kendi sıcak cesur halimize döndüren tek şey insan sıcaklığı oldu’. Şehirden ya da köyden gelenler vardı. Bu hikayeleri araştırmanızı tavsiye ediyorum. Savaşın sesleri çoktan gitti. Ancak hikayeleri bizde kaldı. Türkiye, Yeni Zelanda ve Avustralya bu yerde yaşananlarla sonsuza dek sürecek bir bağ kurmuştur.” diye konuştu. 3 ülke askerleri için saygı duruşu yapılırken milli marşları söylendi. Bir Türk subayı, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934 yılında Anzak annelerine yazdığı tarihi mektubu okudu. Şafak Ayini’nin ardından iki ülkenin temsilcileri kendi anıtları önünde törenler düzenledi.

“Hiç endişe etmedik”

Avustralya’dan gelen Annika Rogers, “Çok mistik bir atmosferde adeta 104 yıl önceye gidiyoruz. Buruda olduğum için kendimi şanslı hissediyorum. Türkiye’ye gelmek için bir an tereddüt etmedik” dedi. Crystal Harley ise, “ Burada olmak bana farklı duygular yaşatıyor. Atalarımın evlerinden çok uzakta ve nasıl bir ortamda savaştığını görüyorum. Etkilenmemek elde değil. Bu ülkenin güzelliği ve misafirperverliği yüzyıllarca sürecek ilişkilerimizi geliştirecek.” dedi.

Atatürk’ün dediği gibi güvendeyiz

Camilere silahlı saldırı düzenlenen Yeni Zelanda’nın Christchurch kasabasından gelen Jane King, “Hangi terör eylemi insanlığın önüne geçebilir ki? 1 yıldır planladığım bu töreni iptal etmek aklıma bile gelmedi. Terör kendi kanında boğulacaktır. Türkiye’ye güveniyoruz ve Türk insanına inanıyoruz. Lideriniz Atatürk’ün bize yazdığı mektupta belirttiği gibi kendimizi buraya ait hissediyoruz. Atatürk’ü çok seviyoruz” Dedi. Başka bir Yeni Zelandalı John Samford ise, “Ülkemizdeki insanlar asla Türkiye’yi sorumlu tutmuyor. Bu eylemler bizi korkutursa insanlık duygumuzu yitirmiş oluruz. Korkmuyoruz yine geleceğiz.” Dedi.

 Avustralya’da büyüyen Türk kızı Nazan İnce ise, törenin ilgi odaklarından biriydi. İnce, “Yaşamım Sidney’de geçti. TV ekranlarından izlediğim Şafak Ayini’ne katılmak ve onların duygularını anlamak istedim. Bir tarafta Türk atalarım bir tarafta doğduğum ülkenin savaştığı bir cephe burası. Benim için çok farklı bir duygu. Ama en önemlisi savaşın kötülüğünden sonra dostluğun 104 yıldır sürmesi. Hepsi Atatürk’ün savaştan sonraki söyleriyle büyüyen arkadaşlarımla ayrı havayı solumam büyük gurur.” Dedi.

  Maori yerlilerinin geleneksel giysisi

Şafak Ayini’nin en ilgi çeken detayı ise Brode Montrye’nin pelerin gibi üzerine astığı giysi oldu. Gelibolu’nun renklerinden esinlenerek hazırlanan Napuwae’yi anlatan Montrye, “Bu Yeni Zelanda’nın yerel halkı Maorilerin geleneksel giysisi. Gelibolu’nun gökyüzü ve deniz mavisi, yeşil ormanı, kahverengi toprağı ve elbette dökülen kanın kırmızısı. Bu renkler bizi birbirimize bağlamaya devam edecek.” Dedi.